Бұл мақалада, деректерге сипаттамалық талдау әдістерін қолдана отырып, зерттеу нәтижелерін ұсынуда орын алатын қателіктерге көңіл аудару арқылы, бұл қателіктерді болдырмау үшін қандай ережелерге сүйенген жөн? - деген сұрақ төңірегінде зерттеулер жүргізілді. Нәтижесінде, деректерді талдаудың сипаттамалық әдісімен талдау жасаудың концептуалды моделі ұсынылды. Жалпы алғанда, деректерге сипаттамалық талдау жасауда қарапайым математикалық формулалар қолданылғанымен, әртүрлі деректер үшін, олардан алынатын мақсатты нәтижелерге байланысты бұл формулалар бәріне бірдей қолданылмайды. Сондықтан, мақсатты нәтижелер анықталғаннан кейін, сол мақсатқа жету үшін қажетті ең тиімді жолдарды таңдау қажеттігі туындайды. Осыған орай, бұл мақалада, орта мәннің орнына – медиана және мода, стандартты ауытқуды қолдану, ал өзгерістердің динамикасын Стьюденттің t-критериі арқылы көрсету ұсынылып отыр. Сондай-ақ, ұсынылып отырған модель бойынша, сипаттамалық статистика әдісімен талдау жасау, өз ішінде деректер қорын қамтитын, үш блоктан тұрады: қандай да бір көрсеткішінің статистикалық мәліметтерін жинақтайтын – бастапқы деректер қоры; деректер массиві мен бағдарламалық құралдар арқылы математикалық өңдеулердің нәтижелері орналасқан – аралық деректер қоры; офис пакеттері – қорытынды деректер қоры. Мақалада, 6В06101-Информатика мамандығының түлегі Ж.Айсаұлының бітіру жұмысында алынған нәтижелер қолданылды.

https://doi.org/10.48081/SKNV4152

2023

Выпуск 2

Авторлар мақалада Қазақстан Республикасының цифрлық жүйеге көшуі – елімізді жаңғыртуға бастайтын игі қадам екенін баяндайды. «Цифрлық жүйе», «цифрлық технологияларды енгізу» ұғымдарын талдайды. «Цифрлық Қазақстан» бағдарламасының басты мақсатын, негізгі бағыттарын және электрондық қызметтер көрсететін цифрлық орталықтардың жұмыс ауқымы қарастырады. Цифрлық жүйені қоғамдық өмірімізге енуі арқылы біз қазір уақытты үнемдей алатын болдық: теледидардың өзі бұрынғыдай антеннасы қисап, экрандағы көрсетілімнің сапасы төмендеп кетпейтін болды. Көптеген қызметтерді онлайн режимде қолданатын болдық. Коммунальдық төлемдерді, ақша аударымдарын мобильдік банкинг арқылы-ақ жүзеге асырып, тіпті такси шақырудың да, үйге тамаққа тапсырыс беріп алдыртудың әртүрлі сервистерін пайдаланатын болдық. «Цифрлық Қазақстан» бағдарламасының қазіргі қоғамдағы өміріміздегі басты жетістіктерінің бірі – қызмет көрсетудің сапасын жақсартады, еңбек өнімділігін дамытып, қазақстандықтардың тұрмысын, әл-ауқатын арттыруға мүмкіндік береді. Ақпарат пен коммуникация министрлігінің жетекшілігімен мемлекеттік қызметтерді цифрлық форматқа көшіру жұмыстарын нәтижелі түрде жүзеге асыруда. «Бір терезе» жүйесі бойынша қызмет көрсету жүзеге асырылуда. Өз кезегінде электрондық үкімет саласына үлкен өзгерістер енгізді. “eGov” электрондық үкімет порталы іске қосылды. Электрондық кілт арқылы құжаттарды қашықтықтан ресімдеу жұмыстары іске қосылды. Электрондық кілтпен жұмыс істеу негізінде уақытты үнемдеу, құжаттарды қашықтықтан ресімдей алу қызметтеріне қол жеткізді. «Электрондық қызмет орталығында» биометриялық параметрлер негізінде мемлекеттік қызметтерді пайдалануға мүмкіндік беретін пилоттық жоба іске қосылды. Енді қызметті пайдаланушылар ХҚО-лар мен электрондық үкіметтің қызметтерін онлайн режимде кеңінен пайдалануға жол ашты. Бағдарламаның «ХҚО» орталығында жүзеге асырылу барысын талдап, тиімді жақтары мен әлсіз жақтарын талдайды. Электрондық кілт арқылы ақпарат тасымалдау барысында киберқауіпсіздікті арттырудың тиімді жолын ұсынады.

https://doi.org/10.48081/ZIYD3333

2023

Выпуск 2

Бұл мақаланың мақсаты-ақпараттық-цифрлық құзыреттілік ұғымын, оның әртүрлі анықтамаларын, сондай-ақ мектепте информатиканы оқу кезінде осы құзыреттілікті қалыптастыру ерекшеліктерін қарастыру. Мақалада цифрлық құзыреттілік ақпараттық технологиялардың негізгі компоненттерін білу мен түсінуді, әртүрлі бағдарламалық жасақтамамен жұмыс істей білуді және ақпаратпен жұмыс істеуге байланысты этикалық және әлеуметтік мәселелерді түсінуді қамтитыны сипатталған. Оқушылардың цифрлық құзыреттіліктерін қалыптастыру үшін белсенді және интерактивті педагогикалық технологиялар сияқты әртүрлі әдістемелік тәсілдер мен әдістемелік құралдарды қолдануға болады. Сондай-ақ оқушылар ақпаратпен жұмыс істеудің практикалық дағдыларын алуы үшін оқу процесінде заманауи бағдарламалық құралдар мен технологияларды пайдалану маңызды. Сонымен қатар, мақалада цифрлық құзыреттілікті қалыптастыруға байланысты оқушылардың кәсіби бейімделу мәселелері талқыланады. Мақалада мектептер оқушыларға болашақ мансаптары мен өміріне пайдалы болатын цифрлық дағдылар мен құзыреттіліктерді дамытуға мүмкіндік беруі керек делінген. Осылайша, мақала мектептегі информатика сабағында оқушылардың цифрлық құзыреттіліктерін дамытудың маңыздылығын сипаттайды, сонымен қатар осы құзыреттіліктерді қалыптастырудың әдістемелік тәсілдері мен құралдарын ұсынады. Бұл тақырып біздің қазіргі цифрлық дәуірімізде маңызды және өзекті болып табылады және мақала мұғалімдерге де, студенттерге де, балаларына көмектескісі келетін ата-аналарға да пайдалы болуы мүмкін.

https://doi.org/10.48081/IFJK2365

2023

Выпуск 2

The validity of the generalized Hooke's law is checked by the relations obtained from the solution of the boundary value problem of the equilibrium of the cylinder, the boundary conditions on the basis of which are simplified on the basis of the narrowed and general principles of Saint-Venant. However, these relations are not a generalized Hooke's law, but the kind in which these principles are invisibly present. With this in mind, they should be called Hooke–Saint-Venant relations. In this light, the deviation of experimental data from these relations should be discussed not as a deviation from the generalized Hooke's law, but from its simplified form by the principles of Saint-Venant. The ratios turned out to be inconsistent, the experimental points are not located in the way they envisage. This, it would seem, is the end of the question. But no, the load-strain diagram has gained independence. Based on the assumption, as shown in this paper, it began to be considered as an experimentally determined physical law. The real deformation, as shown, cannot be explained at all by expressions (4), according to which the parts of the body do not interact with each other at all. But the acceptance of this assumption has become fixed – the tense state must necessarily be uniaxial.

https://doi.org/10.48081/QDKY2459

2023

Выпуск 2

Бұл мақалада Чех мемлекетінің цифрлық дауыс беру жүйесінің мәселелері шетелдік тәжірибеден алынып қарастырылды. Электрондық мемлекеттік қызметтерді пайдаланудың салыстырмалы талдауы жүргізілді. Электронды үкіметке енгізілген мемлекеттік қызметтер көрсетілді. Зерттеу мемлекеттік басқару мен жергілікті өзін-өзі басқару, цифрлық қызметтерді көрсетудегі негізгі айырмашылықтары анықталды. Сайлау форматына ауысу кезінде ықтимал тәуекелдердің мысалдары келтірілді. Кейбір Еуропа елдері үшін экономикалық талдауға сүйене отырып, мемлекеттердегі электронды сайлаудың одан әрі даму барысына әсер еткен негізгі факторлар талданып, дауыс берудің нәтижелері көрсетілді. Экономикалық тұрғыдан алғанда, электрондық сайлауды енгізу бастапқыда қымбатқа түседі деген қорытындыға келді, бірақ ұзақ мерзімді сайлау үдерістерін оңтайландыруға болады және егер бұл нұсқа азаматтарға айтарлықтай таратылса, мемлекеттік басқаруға да, уақыт үнемделуі мүмкін деген ойға келді. Әртүрлі мемлекеттің нәтижесіне сүйене келе Эстонияның бір жеке бюллетеннің құны туралы мәліметтері негізінде, оның қалай берілгеніне байланысты қол жеткізілді. Нәтижесінде электрондық-дауыс беру жүйесін пайдалана отырып берілген дауыс басқа нұсқалармен салыстырғанда ең арзаны болып саналды. Сонымен қатар алдымен, дауыстарды санаудағы қателіктерді азайту, сайлауды дайындау және өткізу шығындарын азайту, өскелең ұрпақты сайлауға тарту және сайлаушылардың келуін арттыру болып табылды.

https://doi.org/10.48081/QNFY8975

2023

Выпуск 2

Управление запасами является важным элементом любого бизнеса. Это процесс, который требует постоянного мониторинга и анализа, чтобы оптимизировать уровень запасов и минимизировать связанные с ними затраты. Однако, несмотря на его важность, многие компании сталкиваются с проблемами в управлении запасами, такими как необходимость влиять на изменения спроса на рынке, неэффективное управление производственными процессами и управление возвращаемыми товарами. Для оптимизации процесса управления запасами многие компании обращаются к методам рентабельного управления. Один из таких методов – аудит оборудования. Он заключается в том, чтобы периодически проводить проверку оборудования и инвентаризацию запасов. Это помогает выявить недостатки в процессе управления запасами, а также позволяет сократить затраты на их управление. Применение алгоритма при проведении аудита оборудования делает процесс менее трудоемким для сотрудников, которые участвуют в инвентаризации и менеджменте запасов. Этот алгоритм помогает более точно определить уровень запасов, необходимых для удовлетворения потребностей производства и минимизации затрат. Использование методов рентабельного управления запасами, таких как аудит оборудования и соответствующие алгоритмы, может помочь компаниям повысить эффективность своих производственных процессов и снизить затраты на управление запасами. Это также может уменьшить риски, связанные с управлением запасами, и помочь компаниям более точно прогнозировать будущий спрос на их продукцию

https://doi.org/10.48081/PQOS8598

2023

Выпуск 2

В этой статье исследуется использование методов искусственного интеллекта (AI) и машинного обучения (ML) для оптимизации методов исследования деменции. В связи с растущей распространенностью деменции во всем мире крайне важно повысить эффективность и точность исследований в этой области. Искусственный интеллект и ML продемонстрировали свой потенциал для улучшения различных аспектов исследований деменции, включая набор пациентов, сбор данных, анализ и интерпретацию. Исследования в этой области требуют большого объема данных и вычислительной мощности для поиска путей лечения и предупреждения заболевания. Машинное обучение и искусственный интеллект могут помочь в максимизации эффективности исследований деменции. Эти технологии могут анализировать большие объемы данных, выделять важные показатели и определять скрытые закономерности, которые не видны человеческому глазу. Это позволяет исследователям быстрее и точнее проводить анализ данных, определять риски заболевания и разрабатывать индивидуальные лечебные схемы. В исследовании используется полный набор данных о переменных, связанных с деменцией, собранных из различных источников, таких как медицинские записи, клинические испытания и опубликованная литература. Методология включает предварительную обработку данных, предварительный анализ данных, обучение и оценку модели, а также оптимизацию модели.

https://doi.org/10.48081/NHME5643

2023

Выпуск 2

Статистика салыстырмалы түрде жаңа ғылым болып табылады. Қазіргі уақытта статистиканы оқыту Қазақстанда және басқа да дамушы елдерде қарқынды қолға алынуда. Дегенмен дамыған елдердегі статистикалық білімді оқыту әдістемесі тұрғысынан үлкен айырмашылық бар. Бұл мақалада кейбір дамыған елдерде, яғни Англиядада, Америкада, Әзербайжан Республикасында статистикалық білім беру бағдарламалары талқыланып, оқыту әдістері, статистикалық білімді оқушыларға меңгертудегі тиімді тұстары сараланды. Қазақстанда орта мектептерде статистиканы оқытуда кездесетін мәселелер анықталды және де олардың кейбір шешімдері ұсынылды. Оқушыларға орта сыныптарда статистика бөлімдерін меңгертуде қажетті қабілеттер тізбесі анықталды. Оқушыларды негізгі сұрақтарды тұжырымдау, мәліметтерді жинау, қорытындылау және топтау, кестелер мен графиктерді құру, даму тенденцияларын зерттеу, дәлдікті бағалау, зерттеу нәтижелерін талдау, яғни зерттеу процесіне белсенді түрде араластыру статистиканы оқытудың негізгі мақсаты болатынын мақалада алынған нәтижелерден көрінеді. Тәжірибелік сабақтар жүргізу кезінде оқыту және оқу әдістерін қолдану барысында оқушыларды ғылыми зерттеулердің барлық сатыларынан өткізу негізгі мақсатқа жетудің бірден-бір жолы болатыны байқалды. Сондықтан оқушыларға қолданбалы бағыттағы, яғни қоршаған әлемдегі және күнделікті белгілі ақпараттардан алынған тапсырмалар орындату қажет.

https://doi.org/10.48081/TUMO7419

2023

Выпуск 2

Ғылыми әдебиеттерде құрамында бірнеше параметрі бар интегро-дифференциалдық теңдеулер аз зерттелген, атап айтқанда олардың екеуі болғанда, бір параметр теңдеудің интегралдық бөлігінде, ал екіншісі дифференциалдық бөлікте болады. Бұл әсіресе туындыға қатысты шешілмеген интегро-дифференциалдық теңдеулер үшін қажетті. Мұндай теңдеулер класын зерттеу математикалық физика теңдеулерінің теориялық және қолданбалы аспектілерінің көптеген сұрақтарында өте пайдалы болар еді. Сызықты емес интегро-дифференциалдық теңдеулерді шешу әдістері жылу физикасы, акустика, механика және астронавтика сияқты ғылым мен техниканың салаларында қызығушылық тудырады. Өкінішке орай, осы класс есептерінің шешімдерін құру сызықты емес өрнектер мен белгісіз функциялардың интегралдарына байланысты бірқатар қиындықтармен байланысты.Бұл жұмыста бірінші ретті интегралды-дифференциалдық теңдеу параметрге қатысты сызықтық ядросымен шешудің бірнеше әдістерінің тіркесімін қолдануы қарастырылады. Ұсынылған тәсіл сызықты емес интегро - дифференциалдық есепті сызықты емес алгебралық теңдеулер жүйесін шешуге келтіруге мүмкіндік береді. Мақала кейбір интегралдық және интегро-дифференциалдық теңдеулердің екі параметріне және - ға тәуелді голоморфты шешімдерін зерттеуге арналған және сәйкес теорема дәлелденген. Мұнда біз анықталмаған коэффициенттер әдісін және функционалдық қатарлардың біркелкі жинақталуы туралы Вейерштрас теоремасын кеңінен қолданамыз.

https://doi.org/10.48081/ATSI5038

2023

Выпуск 2

Мақалада хош иісті көмірсутектердегі серпімді және қума толқынның қалыпты қысымдағы жылдамдығының және тығыздықтарының температураға тәуелділігін тәжірибе жүзінде анықтау, олардың серпімділік қасиеттерін сипаттайтын коэффициеттеріне температураның әсерін есептеп табуға мүмкіндік береді. Яғни мұнай өнімдерінен алынатын медициналық дәрі-дәрмектердің, өндіріс орындарында, техникада, энергетикада қолданылатын заттардың сапасын арттыруға ықпалын тигізеді. Этилбензол және хлорбензол сутектерінің изотермиялық, адиабаталық, сығылғыштық коэффициенттерінің және ондағы қума толқын жылдамдығының температураға тәуелділігі (300-400)К температура аралығында алғаш рет зерттеліп отыр. Таңдап алынған үлгілердегі қума толқын жылдамдығының температураға тәуелділігін өлшейтін қондырғы жинастырылып, атмосфералық қысымда изотермиялық, адиабаталық коэффициенттері мен тұрақты қысымдағы жылусыйымдылығының тұрақты көлемдегі жылусыйымдылыққа қатынасының температураға тәуелділіктерінің графиктері тұрғызылып, алынған нәтижелерге-түсініктемелер берілген. Үлгілерді зерттеу мақсатында импульстік ультрадыбыстық қондырғы жинастырылды. Жылудан оқшауланған ыдыстың ішіне зерттелетін үлгінің температурасы температурареттегіштен, терможұптан, айнымалы ток көзінен тұратын жүйенің көмегімен автоматты түрде 10К өзгертіліп,±1°К дәлелділікпен өлшеніп отырылды. Қума толқынның көзі және қабылдағыш ретінде жиілігі 10 МГц кварцтан жасалған пьезоэлемент қолданылды. Сұйықтардың тығыздықтарының температураға тәуелділіктері арнайы ыдыста ареометрді пайдаланып өлшедік. Ал адиабаталық, изотермиялық коэффициенттері мен жылусыйымдылықтарының температураға тәуелділігін физикада белгілі заңдылықтар мен формулаларды қолданып есептедік. Тәжірибелік өлшеулер үшін жинастырылған қондырғының элементтері арнайы дүкендерге тапсырыс беру арқылы сатылып алынды. В статье экспериментальное определение температурной зависимости скоростей и плотностей упругих и погонных волн при нормальном давлении в ароматических углеводородах, позволяет рассчитать влияние температуры на их коэффициенты, характеризующие упругие свойства. Т. е. способствует повышению качества медицинских препаратов, получаемых из нефтепродуктов, веществ, используемых на предприятиях, в технике, энергетике. Впервые изучаются температурные зависимости изотермических, адиабатических, сжимающих коэффициентов этилбензольного и хлорбензольного водорода и скорости погонных волн в диапазоне температур (300-400)К. Собрана установка, измеряющая температурную зависимость скоростей погонных волн в выбранных образцах, построены графики температурных зависимостей отношения изотермических, адиабатических коэффициентов и теплоемкости при постоянном давлении к теплоемкости при постоянном объеме, даны пояснения к полученным результатам. С целью изучения образцов была собрана импульсная ультразвуковая установка. Температура исследуемого образца внутри теплоизолированного сосуда с помощью системы, состоящей из терморегулятора, термопасты, источника переменного тока, автоматически изменялась на 10к и измерялась с доказательством±1°к. В качестве источника и приемника погонной волны использовался пьезоэлемент из кварца частотой 10 МГц. Температурные зависимости плотностей жидкостей измеряли с помощью ареометра в специальном сосуде. А зависимость адиабатических, изотермических коэффициентов и теплоемкости от температуры мы рассчитали, используя известные в физике закономерности и формулы. Элементы агрегата, собранные для экспериментальных измерений, были закуплены на заказ в специализированных магазинах. In the article, the experimental determination of the temperature dependence of the velocities and densities of elastic and linear waves at normal pressure in aromatic hydrocarbons allows us to calculate the effect of temperature on their coefficients characterizing elastic properties. That is, it contributes to improving the quality of medicines obtained from petroleum products, substances used in enterprises, in technology, and energy. For the first time, the temperature dependences of the isothermal, adiabatic, compressive coefficients of ethylbenzene and chlorobenzene hydrogen and the velocity of linear waves in the temperature range (300-400)K. are studied. An installation measuring the temperature dependence of the linear wave velocities in the selected samples is assembled, graphs of temperature dependences of the ratio of isothermal, adiabatic coefficients and heat capacity at constant pressure to heat capacity at constant volume are constructed, explanations of the results are given. In order to study the samples, a pulsed ultrasound unit was assembled. The temperature of the test sample inside a thermally insulated vessel using a system consisting of a thermostat, thermal paste, and an alternating current source was automatically changed by 10k and measured with a proof of ± 1 °K. A quartz piezoelectric element with a frequency of 10 MHz was used as a source and receiver of the linear wave. Temperature dependences of liquid densities were measured using a hydrometer in a special vessel. And we calculated the dependence of adiabatic, isothermal coefficients and heat capacity on temperature using laws and formulas known in physics. The elements of the unit assembled for experimental measurements were purchased to order in specialized stores.

https://doi.org/10.48081/AXTM5207

2023

Выпуск 1