В статье анализируется применение машинного Q-обучения для разработки адаптивного игрового искусственного интеллекта (ИИ) на примере классической игры "Крестики-нолики". Q-обучение, как один из основных методов машинного обучения с подкреплением, позволяет агенту учиться на основе взаимодействий с окружающей средой (игрой в крестики-нолики в данном случае) и получать оптимальные стратегии для достижения целей (победы/ничьей). В рамках экспериментов был создан агент в игровом движке Unity, который использует Q-обучение для выбора наилучших ходов. Для повышения адаптивности агента был введен элемент случайности в действия противника (классического заранее запрограммированного ИИ), что позволило агенту изучать разнообразные сценарии игры и избегать заучивания однотипных ходов. В статье подробно описаны методы реализации Q-обучения, параметры настройки и процесс обучения, включая этапы инициализации, сбора данных, выбора действий и обновления Q-таблицы. Обсуждаются преимущества и ограничения применения Q-обучения в игровой индустрии, а также предлагаются направления для дальнейших исследований и улучшений, включая применение более сложных алгоритмов обучения и использование многомерных состояний. Данное исследование демонстрирует потенциал использования методов машинного обучения для создания эффективных и адаптивных игровых ИИ, способных обучаться и улучшаться с течением времени.

https://doi.org/10.48081/OGMA4271

2024

Выпуск 3

Для более комплексного анализа локальной гемодинамики коронарных сосудов в рамках представленного исследования, было предложено использование программных средств, таких как Comsol Multiphysics, Blender, и специализированного ПО для 3D-печати, например, Slicer. Comsol Multiphysics позволяет провести численный анализ и симуляции на основе уравнений Навье-Стокса и уравнения непрерывности для моделирования кровотока в стенозированных сосудах. Это программное обеспечение предоставляет возможности для детального анализа течений жидкостей и их взаимодействия с различными биологическими структурами, что особенно важно при исследовании гемодинамики в условиях стенозов различного типа. Blender был использован для создания 3D-моделей коронарных артерий, которые затем могут быть импортированы в Comsol Multiphysics для проведения вычислительных экспериментов. Blender предоставляет широкий набор инструментов для моделирования и визуализации сложных биологических структур, что позволяет более точно и наглядно представить геометрию исследуемых сосудов. Slicer — это программное обеспечение, которое позволяет создавать 3D-печатные модели на основе данных медицинских изображений, таких как КТ и МРТ. Оно было использовано для подготовки физической модели исследуемой сосудистой системы, что может быть полезно для дальнейшей валидации результатов численных экспериментов и для проведения хирургических симуляций. Совместное использование этих программных продуктов позволяет проводить персонифицированный анализ гемодинамической значимости стенозов в бифуркациях коронарных артерий и может помочь в принятии оптимальных врачебных решений при планировании лечения пациентов с атеросклеротическими поражениями.

https://doi.org/10.48081/CADE8993

2024

Выпуск 3

Қазіргі қоғам "Болашаққа білім беруді" жүзеге асыруға бағытталған. Бұл терминді оқыту мен тәрбиелеудің нақты жағдайында қазіргі заманғы білім беру процесі ретінде, атап айтқанда білім беру технологиясы контекстінде білім беру процесін жүзеге асыру ретінде түсіндіруге болады. Білім беру процесін технологияландыру, өз кезегінде, әртүрлі инновациялық жобаларды, сондай-ақ әдістерді, әдістерді, тәсілдер мен құралдарды енгізу және қолдану ретінде қарастырылуы мүмкін. Дәстүрлі және инновациялық білім беру жүйелерінің арасындағы айырмашылықтар, ең алдымен, әртүрлі білім беру технологиялары арқылы жүзеге асырылатын мақсатты қондырғыда жатыр. Жоғары деңгейдегі дайындықтан өткен маманды босатып қана қоймай, оны жаңа технологияларды әзірлеуге қосу, белгілі бір өндірістік ортаның жағдайына бейімдеу және оны жаңа шешімдердің дирижері ету оқыту сатысында қажет. Университет дайындаған мамандар қоғамның әр түрлі салаларының соңғы талаптарына сай болып қана қоймай, сонымен қатар осы салалардың барлығында ілгерілеуге дайын болуы керек. Ақпараттық технологиялардың үнемі дамуы оларды осы мақалада қарастырылған оқу процесінде қолданудың басқа нұсқаларын ұсынады. Интерактивті жаттығуларды, мобильді құрылғыларды, интерактивті онлайн-тақталарды, ақыл-ой карталарын құруға арналған қызметтерді, микроблогингті, толықтырылған шындыққа негізделген қосымшаларды қолдану оқу процесіне инновациялық тәсілдерді жүзеге асыруға мүмкіндік береді. Бұл мақалада осы мүмкіндіктерді жүзеге асыруға мүмкіндік беретін қосымшаларға талдау жасалады, оларды білім беру процесінде қолдану бағыттары қарастырылады және оқушылардың танымдық белсенділігі мен қызығушылығын, сондай-ақ жалпы оқу процесінің тиімділігін арттыру мақсатында оларды оқу процесінде қолдану бойынша әдістемелік нұсқаулар беріледі.

https://doi.org/10.48081/MZHT7010

2024

Выпуск 3

Цифровая трансформация различных сфер общества, таких как правительство, розничная торговля, путешествия, финансы и банковское дело, привела к тому, что как клиентские, так и внутренние услуги предоставляются с использованием веб-страниц и доступны на различных устройствах, от настольных компьютеров до мобильных устройств. Производительность веб-страниц является важным фактором, поскольку является основной точкой взаимодействия для пользователей, пользующихся цифровыми услугами. Некоторые исследования связывают производительность веб-страниц с пользовательским опытом, который, в свою очередь, оказывает прямое влияние на конверсию, прибыль и ценность бренда организации. Результаты оценки производительности используются для оптимизации веб-страниц, что напрямую влияет на удовлетворенность пользователей и достижение бизнес-целей. В отличие от традиционных методов, которые требуют завершения разработки для оценки производительности, внедрение методов машинного обучения в процесс разработки сайтов может быть использована для прогнозирования производительности веб-страниц на начальных этапах реализации проекта. В статье предлагается использование разнообразных методов машинного обучения, основанных на структурных показателях страницы, для учета возможных внешних факторов при прогнозировании времени загрузки. Таким образом быстро и качественно работающая веб-страница на сегодняшний день, является одним из показателей успеха того или иного бренда, а процесс оценки производительности веб-страниц с использованием современных методов машинного обучения может стать одним из основополагающих вопросов их разработки.

https://doi.org/10.48081/FVEV4117

2024

Выпуск 3

In today's digital world, the security of personal data is becoming an increasingly pressing issue. Apps for storing user passwords are an important tool in ensuring the security of online accounts, but their development is not without problematic aspects. This article discusses the key challenges developers face when building these applications. Particular attention is paid to storage security, authentication mechanisms, as well as usability and integration with other services. By analyzing these issues, you can identify the main challenges and find ways to solve them, contributing to the creation of more reliable and user-friendly applications for storing user passwords. This article provides an overview of the challenges that arise when developing applications to store user passwords and provides recommendations for solving them. The article discusses such important aspects as data protection, prevention of cyberattacks, compliance with security standards, and usability for the end user. Understanding these challenges and being able to solve them plays a key role in creating trustworthy and effective applications that can provide a high level of security and convenience for users in their everyday online experience. The article describes the practical development of an application for generating complex passwords, as well as their further secure storage in an encrypted database with subsequent integration with third-party applications for more secure storage. The article is of great practical significance.

https://doi.org/10.48081/EBYB3499

2024

Выпуск 3

Мақалада кватернион сандар теориясы элементтерінің арасында бөлу амалы бірмәнді анықталған ассоциативті алгебра тұрғысынан қарастырылады. Кватерниондар алгебрасының базистік бірлік элементтерінің көбейту кестесі анықталды. Коммутативтік заңдылық орындалмайтын кватерниондардың көбейту ережесі тағайындалды. Кватерниондар үшін дистрибутивтік және ассоциативтік заңдылықтардың орындалатыны айтылды. Көбейту ережесінің көмегімен Эйлер тепе-теңдігі дәлелденді. Кватернионның алгебралық, векторлық және тригонометриялық түрдегі жазбалары қарастырылды. Кватерниондар үшін Муавр формуласының аналогы көрсетілді. Кватерниондардың көбейту ережесінен кватернион мен оның матрицасының арасында бірмәнді сәйкестік (изоморфизм) орнатылатыны көрсетілді. Сонда кватерниондардың сәйкес матрицалары арқылы бұрыннан белгілі көптеген амалдарды қарастыруға мүмкіндік туатыны айтылды. Кватернионның характеристикалық матрицасы құрылды. Кватернион матрицасының меншікті мәндері мен меншікті векторларын табу үшін характеристикалық теңдеуі құрылды. Бұл теңдеу – төртінші дәрежелі алгебралық теңдеу. Характеристикалық теңдеудің коэффициенттері алғашқы рет есептеуге ыңғайлы түрде кватернионның элементтері арқылы өрнектелді. Алгебраның негізгі теоремасы бойынша характеристикалық теңдеудің комплекс сандар жиынында төрт түбірі табылатыны айтылды және кватернион матрицасының спектрі алгебралық еселігі екіге тең өзара түйіндес комплекс сандар болатыны дәлелденді. Әрі қарай бұл түбірлердің көмкеруші минор әдісімен геометриялық еселігі табылды. Бұл ретте түбірлердің алгебралық еселіктері мен геометриялық еселіктері өзара тең болатыны анықталды. Келесі қадамда біртекті алгебралық теңдеулер жүйесін шеше отырып меншікті мәндердің сәйкес меншікті векторлары табылды.

https://doi.org/10.48081/JWJZ8214

2024

Выпуск 3

Мақалада Платон денелерінің симметриялары топ теориясы тұрғысынан қарастырылады. Тетраэдрлік симметрия тобына ерекше назар аударылады A_4. 12 элементтен тұратын топтың құрылымына талдау жасалды және Топтың барлық жұптарының көбейту нәтижелерін көрсететін Кали кестесі құрылды. Зерттеу физика және химия сияқты ғылымның әртүрлі салаларында Платон денелерінің симметрия теориясының қолданылуын көрсетеді. Симметриялардың осы жүйелердің физикалық және химиялық қасиеттерін болжауға қалай көмектесетінін көрсететін молекулалар мен кристалдық құрылымдардың симметрияларының мысалдары қарастырылады. Жұмыс симметрия теориясын түсінуді және оның ғылым мен білім берудегі күрделі мәселелерді шешудегі маңыздылығын тереңдетуге ықпал етеді. Алынған нәтижелер мен құрастырылған Кэйли кестелерін топ теориясы мен симметрия курстарын одан әрі зерттеу мен оқытуда қолдануға болады. Зерттеу мақсаты – Платон денелерінің симметрияларын топ теориясы тұрғысынан зерттеу және сипаттау. Мақалада Платон денелерінің негізгі қасиеттері–тетраэдр қарастырылады. Мақаланың негізгі міндеттеріне мыналар жатады: Платон денелерінің симметрияларының теориялық негіздерін зерттеу. Тетраэдрлік симметрия тобының құрылымын талдау және осы топ үшін Кали кестесін құру. Физика мен химияда симметрия теориясының қолданылуын зерттеу. Әртүрлі жүйелердің физикалық және химиялық қасиеттерін болжау үшін симметрия теориясының маңыздылығын көрсету. Студенттердің топ теориясы мен симметрия туралы білімдерін тереңдету үшін білім беру мақсатында қолдануға болатын материалды дайындау. Сайып келгенде, мақала Платон денелерінің симметрия теориясын түсінуді және оларды ғылымда қолдануды тереңдетуге, әрі қарай зерттеу мен оқыту үшін пайдалы ресурстармен қамтамасыз етуге бағытталған. Зерттеунәтижелері: топ теориясын қолданатын Платон денелерінің симметриялары осы құрылымдардың ғылымдағы маңыздылығы мен пайдалылығын көрсетеді. Калидің салынған кестелері және симметрия топтарының құрылымын талдау әрі қарай зерттеу мен оқытудың маңызды құралы болып табылады. Нәтижелер физика мен химиядағы білімдерді тереңдетуге және симметрияларды түсінуге ықпал етеді, бұл әртүрлі жүйелердің қасиеттері мен мінез–құлқын болжауда практикалық маңызы бар.

https://doi.org/10.48081/ENTM9258

2024

Выпуск 3

Формула закона Гука для относительных величин выражается как σ=Eε. В такой форме он справедлив для любых малых объёмов материала. В области классической линейной упругости с тензором напряжений σ и тензором деформации ε обобщенная форма закона Гука задается как σij=Cijklεkl, где тензор четвертого порядка C=(Cijkl) известен как тензор упругости. Этот тензор существенно расширяет понятие константы жесткости пружины k, применяя его к более сложным, многомерным системам, что позволяет точнее описывать механические свойства различных материалов. В то время как пружинная константа описывает поведение простой пружины, тензор упругости способен охватить значительно более сложные и многокомпонентные взаимодействия в материалах. Инварианты этих тензоров упругости инкапсулируют ключевые механические свойства материалов, эффективно обобщая и дополняя понятие «жесткости пружины» в сложных контекстах. В рамках этой статьи мы применяем обобщенное представление Кельвина для параметризации тензора напряжений, что значительно упрощает и делает более наглядным процесс определения действия на тензор упругости. Это, в свою очередь, способствует более глубокому пониманию механических характеристик материалов и их реакции на внешние воздействия.

https://doi.org/10.48081/IFJW2753

2024

Выпуск 3

In the present study, the investigation of complex luminescence terbium centres as well as the analysis of technological features of the synthesis of small-grained wide-gap CaSO4:Tb3+ anhydrite phosphors containing 1% of Tb3+ and some amount of additional impurity ions (Na+, K+, Rb+) have been continued using the methods of optical and thermoactivation spectroscopy. Of particular interest was a contribution of calcium ions into formation of complex luminescence centres. Ca causes efficient dynamic hybridization of electronic states and influence on the formation of terbium and near-terbium electronic excitations. The excitation spectra of Tb3+-centre emission have been measured in the VUV spectral range at 77 or 300 K. The excitation band related to the lowest fd transition of Tb3+ ions at ≈5.9 eV in CaSO4 undergoes broadening toward the long-wavelength side, when the radius of a charge compensator increases (K+Rb+). The band at 7.59 eV ascribed to the excitation of oxyanions has a different shape in CaSO4:Tb,K and CaSO4:Tb,Rb. Thermally stimulated luminescence (80700 K) have been analyzed for a set of anhydrite phosphors previously irradiated by X-rays at 80 and 300 K.

https://doi.org/10.48081/UUBM1205

2024

Выпуск 3

Мақала нейрондық желілерге негізделген цифрлық қол жетімділікті бақылау жүйелерін дамытуға шолу жасайды. Ол деректерді жинаудан бастап нақты уақыттағы талдауға дейінгі осы процестің негізгі кезеңдерін егжей-тегжейлі қарастырады. Ол нейрондық желі архитектураларын таңдауға және оңтайландыруға, сондай-ақ бейне ақпаратты талдау үшін нейрондық желілердің әртүрлі түрлерін қолдануға бағытталған. Авторлар жүйенің тиімді жұмыс істеуі үшін қажетті деректерді жинау әдістерін, соның ішінде нысандар мен қызмет түрлеріне сәйкес келетін деректерді жеткізуді және ауытқуларды ескере отырып, жан-жақты қамтуды қамтамасыз етуді талқылайды. Әрі қарай, есептеу тиімділігі мен дәлдігін ескере отырып, сәйкес нейрондық желі архитектурасын таңдау қарастырылады. Нейрондық желі модельдерін, соның ішінде тасымалдауды үйрету және деректерді ұлғайту әдістерін оқытуға және оңтайландыруға ерекше назар аударылады. Әрі қарай, авторлар нақты уақыттағы талдау мен киберқауіпсіздік шараларын талқылайды. Мақалада сонымен қатар нейрондық желілердің әртүрлі түрлеріне, олардың артықшылықтары мен кемшіліктеріне шолу жасалады, бейне ақпаратты талдау үшін қолдануға ерекше бейімділік бар. АҚШ-тың Орландо қаласында ғалымдар жүргізген эксперименттер ұсынылған жүйенің тиімділігін растайды, әсіресе қозғалмалы камераларды пайдалану кезінде.

https://doi.org/10.48081/NLJT1256

2024

Выпуск 3