Мақалада орта мектепте «Молекулалық-кинетикалық теория негіздері» тарауын оқытуда ақпараттық-коммуникациялық технологияларын қолданудың әдістемелік ерекшеліктері мен тиімділігі қарастырылады. Мектепте физиканы оқыту процесінде ақпараттық-коммуникациялық технологияларды қолдану мәселелерінің талдауы келтіріледі. Сонымен қатар, ақпараттық-коммуникациялық технологияларды жоғары сыныптарда «Молекулалық-кинетикалық теория негіздері» тарауын оқытуда қолдану оқушылардың пәнге деген танымдық қызығушылығын арттыру мақсатында қарастырылады. Зерттеу жұмысының мақсаты – мектепте «Молекулалық-кинетикалық теория негіздері» тарауын оқытуда виртуалды зертханаларды қолданудың әдістемелік негіздерін айқындау. Зерттеу мақсатына сәйкес келесі міндеттер қойылды: 1) зерттеу мәселесіне байланысты ғылыми-әдістемелік материалдарға, Қазақстан Республикасының ағарту министрімен бекітілген жалпы орта білім беруге қатысты нормативтік-құқықтық құжаттарға талдау жасау; 2) мектепте «Молекулалық-кинетикалық теория негіздері» тарауын оқытуда виртуалды зертханаларды қолданудың әдістемесін әзірлеу. Мектепте молекулалық физиканы оқыту барысында пәнаралық және пәнішілік байланыстарды жүзеге асыруға байланысты мәселені айқындау үшін ғылыми-әдістемелік зерттеулерге талдау жүргізу және оларды жалпылау негізінде ғылыми мәселені анықтау әдіснамасы қолданылды. Зерттеу барысында: 1) PhET Interactive Simulations платформасының негізгі ерекшеліктері айқындалды; 2) орта мектепте «Молекулалық-кинетикалық теория негіздері» тарауын оқытуда PhET Interactive Simulations платформасында берілген виртуалды зертхананы қолданудың әдістемесі ұсынылды. Зерттеу барысында берілген әдістемелік ұсыныстар педагогикалық практикаға құнды үлес қосады.

https://doi.org/10.48081/DNZI6482

2025

Выпуск 1

Мақалада белсенді әдістерге жататын проблемалық әдіс, жобалар әдісі және мультимедиялық оқыту бағдарламалары түріндегі интерактивті әдістің қолдану мүмкіндіктері, өзектілігі қарастырылады. Ұсынылып отырған белсенді оқыту әдістерінің ішінде оқушылардың өздігінен жұмыс жасауына мүмкіндік беретін әдістерге көңіл бөлінеді. Зерттеу мақсаты – мектеп оқушыларына физиканы оқытуда белсенді оқыту әдістерін қолданудың әдістемелік негіздерін анықтау. Зерттеу мақсатына сәйкес келесі міндеттер қойылды: 1) зерттеу тақырыбына қатысты ғылыми-әдістемелік материалдарды, сондай-ақ Қазақстан Республикасының Оқу-ағарту министрлігі бекіткен жалпы орта білімге қатысты нормативтік-құқықтық құжаттарды талдау; 2) мектеп оқушыларына физиканы оқытуда белсенді оқыту әдістерін қолдану мүмкіндіктерін анықтау. Мектеп оқушыларына физиканы оқытуда белсенді оқыту әдістерін қолдануға қатысты мәселені анықтау үшін ғылыми-әдістемелік зерттеулерді талдау және жинақтау негізіндегі әдіснамалық тәсіл қолданылды. Зерттеу барысында: 1) проблемалық әдіс, жобалар әдісі, мультимедиялық оқыту бағдарламалары мен электрондық оқулықтар түріндегі интерактивті әдіс сияқты белсенді оқыту әдістерінің ерекшеліктері анықталды; 2) мектептік білім беру жүйесінде белсенді оқыту әдістерін қолдану бойынша ғылыми-әдістемелік материалдар талданып, жинақталып, бір жүйеге келтірілді. Зерттеу барысында берілген әдістемелік ұсыныстар мұғалімнің іс-әрекетінде қолданылуы мүмкін және педагогикалық практикаға құнды үлес қосады.

https://doi.org/10.48081/JGWE6263

2025

Выпуск 1

В этой статье рассмотрены понятия: проект, жизненный цикл программного продукта, методологии разработки программного обеспечения и под какие задачи бизнеса они подходят. Каждое программное обеспечение ( ПО) проходит определенный порядок этапов жизненного цикла программного продукта с момента создания до окончания внедрения. Стандартный цикл состоит из подготовительного этапа, проектирования, разработки (создания) и поддержки. Даны краткие характеристики и определения каждого этапа жизненного цикла. Рассмотрены основные методологии (модели) разработки IT-проектов такие, как каскадная (Waterfall), гибкие (Agile), RAD (Rapid Application Development, быстрая разработка приложений), Lean Development (Линейное развитие), DevOps (разработка и эксплуатация), XP (Extreme Programming, экстремальное программирование). Определены характерные для каждой методологии основные принципы, этапы и их основные характеристики. Выделены достоинства и недостатки, акцентировано внимание на ключевые позиции предложенных методов, области применения и использования вышесказанных методологии. Таким образом, IT проекты являются неотъемлемой частью современного бизнеса и общества, способствующие повышению эффективности, безопасности, конкурентоспособности и удовлетворению растущих потребностей.

https://doi.org/10.48081/JERC9762

2025

Выпуск 1

В данной статье рассматриваются способы создания простого типа термоядерного реактора и исследования природы холодной плазмы (с температурой порядка нескольких электронвольт). Установка под названием «Исследование физических явлений в плазме» разработана с целью дальнейшего использования в школах и высших учебных заведениях для курсов атомной физики, в частности для изучения таких явлений, как «Распространение света в плазме», «Оценка температуры плазмы», «Определение концентрации электронов и ионов в процессе термоядерной реакции». Для интенсивного протекания реакции напряжение изменялось от 220 В до 25 кВ. Для получения высокого напряжения использовались преобразовательные приборы («Модуль ИП», «Высоковольтный преобразователь Разряд-1»). Так как процесс происходит в вакууме, воздух из стеклянного сосуда был откачан с помощью вакуумного насоса до давления -100 кПа, после чего сосуд был заполнен дейтерием (2Н) с помощью вентиля, и снова создавался вакуум. Процесс повторялся 3-4 раза (в работе использование тяжелой воды не имеет значения). Холодная плазма получалась путем подачи постоянного напряжения (DC) на вольфрамовые и медные электроды, находящиеся в вакууме, в ходе неполного термоядерного процесса. В результате была создана установка реактора, предназначенная не для получения энергии, а исключительно для учебных целей, и написаны инструкции для исследования явлений, происходящих в реакторе. Данная исследовательская установка безопасна и является гораздо более доступной по сравнению с другими аналогами.

https://doi.org/10.48081/OYNY2459

2025

Выпуск 1

В статье изучаются вопросы, связанные с количеством поступающих в высшие учебные заведения и выделенным количеством грантов. Анализируются данные о рождаемости и данные о поступивших в вузы на грантовое обучение в Казахстане для прогнозирования выделения грантов в будущем. Расчеты проводятся интервальными периодами для выявления закономерностей между демографическими показателями и образовательным спросом. Данные включают информацию о рождаемости в двух периодах: с 1998 по 2002 годы и с 2003 по 2007 годы, и количестве выданных грантов за период с 2015 по 2019 годы и с 2020 по 2024 годы соответственно. Применяются статистические и математические методы анализа для изучения связи между числом родившихся и числом поступивших в высшие учебные заведения. Особое внимание уделяется выявлению зависимости между этими показателями. Определены основные факторы и ключевые тенденции в изменении спроса на гранты. Сравнение рождаемости и количества поступающих показывает наличие значимой связи между демографическими изменениями и количеством выделенных грантов. Предварительные результаты исследования необходимы для проведения численных расчетов прогнозирования необходимого количества грантов на предстоящий период 2025-2030 годы, а также дополнительной аналитики и разработки программного обеспечения.

https://doi.org/10.48081/LTKR7719

2025

Выпуск 1

Ғылыми мақалада алғаш рет авторлар тұрғызған Р-t координатасындағы фазалық диаграммада орналасқан поликристалл 1Һ мұз түрінің -40℃,-100℃,-120℃,-140℃,-170℃ температуралардағы изотермалық жан-жақты (æ ) сығылу коэффициентінің, көлемдік серпімділік (χ) модулінің қысымға және изобаралық жылулық көлемдік ұлғаю коэффициентінің температураға тәуелділігі анықталды. Тәжірибелік өлшеулер мен зерттеулер жүргізу мақсатында бір-біріне қыздырылып күшпен кигізілген үшқабаттан тұратын цилиндр-поршень типті азоттың буымен суытылатын қондырғы жинастырылды. Сыққыштың манометрін градуирлеу мұз түрлерінің -25℃ температурада ІІ→ІІІ,ІІІ→V,V→VІ түрлену нүктелері мен үлгінің ішінде орналасқан қалайы (Sn) және галлий (Ga) өткізгіштерінің электр кедергілерін өлшеу арқылы іске асырылды. Жоғары қысымдарда төменгі қозғалмайтын және жоғарыдағы қозғалатын поршеньдердің деформациялары ескерілді. Камераның радиалды деформациясы шамалы болғандықтан ескерілмеді. Екі рет дистилляцияланған көлемі 1,4〖см〗^3 су шприцтің көмегімен камераның қабырғасы мен үлгінің арасындағы үйкеліс күшін кеміту және ондағы қысымды біртектіге жақындату үшін сырты графитпен жалатылған қабырғасы жұқа второпластан жасалған цилиндр пішінді ыдысқа құйылды. Камерадағы мұздың ішінде орналасқан мыс-константан терможұбының, температура реттегіштің, қыздырғыштың көмегімен әрбір қажетті температураны ±1℃ дәлелділікпен бақылап отырдық. 400МПа қысымда мыс-константан терможұбына 100℃ температурада енгізілетін түзету ±2℃ болғандықтан, температура төмендеген сайын оның шамасы кемитіндіктен, түзетулер енгізбедік. Поликристалл 1Һ мұз түрінің көлемінің өзгерісі арнайы сызықтық орын ауыстыруды электр импульстеріне айналдыратын жұмыс істеу принципі фотоэффект құбылысына негізделген, өлшеу диапазоны (0-10 мм) түрлендіргішпен өлшенді.

https://doi.org/10.48081/POTI7182

2025

Выпуск 1

Мақалада күміс нанобөлшектерін (Ag НБ) синтездеу әдістері, олардың физика-химиялық қасиеттері жан-жақты зерттелген. Негізгі үш әдіс ұсынылған: натрий боргидридімен тотықсыздандыру, тұрақтандырғыш ретінде поливинил спирті (ПВС) мен поливинилпирролидонды (ПВП) қолдану. Әрбір әдіс үшін реакция жағдайлары, соның ішінде реагенттердің концентрациясы, температура және процестің ұзақтығы сипатталған. Алынған нанобөлшектердің кілтті сипаттамалары, мысалы, өлшемдері, тұрақтылығы және спектрлік қасиеттері зерттелді. Боргидрид әдісімен алынған нанобөлшектердің диаметрі 10–14 нм аралығында болып, тұрақтылығы 7 күнге дейін сақталатыны анықталды. ПВС және ПВП қолдану нәтижесінде тұрақтылық мерзімі жарты жылға және одан да көп уақытқа ұзартылғаны көрсетілді. Локализацияланған беттік плазмон резонансының (ЛБПР) оптикалық сипаттамалары спектрофотометриялық өлшеулер арқылы расталды, ал бөлшектердің өлшемдік таралуы ZetasizerNano S90 құралының көмегімен зерттелді. Сонымен қатар, электрөткізгіштік қасиеттері зерттеліп, боргидрид әдісімен алынған бөлшектердің электрөткізгіштігінің жоғары екені (863 мСм/см) анықталды. Бұл қасиеттері нанобөлшектерді электроникада қолдануға болатынын көрсетеді. Синтез әдістерінің салыстырмалы талдауы ПВС және ПВП тұрақтандырғыштарының нанобөлшектердің агрегаттық тұрақтылығын арттырып, олардың ұзақ уақыт қолданылуына мүмкіндік беретінін дәлелдеді. Бұл зерттеудің нәтижелері нанобөлшектерді медицинада, биотехнологияда және электроникада қолдануға жаңа мүмкіндіктер ашады.

https://doi.org/10.48081/FPPR5661

2025

Выпуск 1

Графикалық дизайн әлемінде Adobe Illustrator векторлық графика арқылы шексіз шығармашылықты қамтамасыз етуде алдыңғы қатарда. Осы тұжырымдаманы пайдалана отырып, Adobe Illustrator векторлармен жұмыс істеу кезінде ашылатын шексіз мүмкіндіктер әлеміне кіруге мүмкіндік береді. Негіздер мен озық тәжірибелерді аша отырып, оқырман кәсіби иллюстрацияларды, логотиптерді, интерфейстерді және т.б. жасаудың бірегей аспектілеріне енеді. Векторлармен жұмыс істеудің егжей-тегжейінен экспрессивті және күрделі композициялар жасауға дейін сериядағы әрбір тұжырымдама Adobe Illustrator бағдарламасындағы векторлық графиканың толық әлеуетін ашуға арналған. Бұл мақала оқырмандарға бағдарлама құралдары мен мүмкіндіктеріне толық шолу жасай отырып, Adobe Illustrator бағдарламасындағы векторлық графика мүмкіндіктерінің кең ауқымын қамтиды. Атап айтқанда, векторлық объектілерді құру және өңдеу, түстермен, қаріптермен және мәтінмен жұмыс жасау тақырыптары қамтылған. Сонымен қатар, трансформация және масштабтау әдістері, сондай-ақ бірегей визуалды нәтижелерге қол жеткізу үшін эффектілерді пайдалану талданады. Мақалада, сонымен қатар, дизайн мен өнердің әртүрлі салаларындағы маңыздылығын көрсете отырып, векторлық графиканы қолданудың негізгі ортасы көрсетілген. Солардың бірі ¬¬– цифрлық маркетинг. Мақалада Adobe Illustrator маркетингтік стратегияны жүзеге асырудың қай кезеңдерінде көмектесетіні анықталды. Цифрлық маркетинг саласында жұмыс істегенде редакторды пайдалану нұсқалары ұсынылды.

https://doi.org/10.48081/HOWL3300

2025

Выпуск 1

Мақалада қазақ тіліндегі әдеби шығармаларды дамыту үшін электронды басылымдардың өзекті аспектілері ақпараттық технологиялардың қазіргі тенденциялары тұрғысынан қарастырылады. Әдеби шығармалардың мәдениеттің және білімнің маңызды аспектісі болып қала беретіні, ойлаудың әртүрлілігіне, рухани әлемді байытуға және адам табиғатын терең түсінуге ықпал ететіні көрсетілген. Осыған орай жылдам технологиялық прогресс жағдайында электрондық басылымдардың даму перспективалары талқыланады. Бұл зерттеу қазіргі ақпараттық қоғамында білімді сақтау, оған қол жеткізу және оны таратудың маңызды құралы ретінде электронды басылымдарға терең көзқарас ұсынады. Деректер қауіпсіздігі, технологиялық өзгерістер сияқты электрондық басылымдарда кездесетін мәселелер талданып, электрондық басылымдардың тез өзгеретін цифрлық кеңістікке бейімделу мәселесін қалай шешеді деген сұрақ қарастырылады. Сонымен қатар, әдеби шығармалардың үлкен көлеміне лезде қол жеткізу, электрондық ресурстарды қайта пайдалану мүмкіндіктері сияқты артықшылықтарға талдау жасалынады. Білім беру мүмкіндіктерін жақсартуға және оқырмандардың мәтіндермен өзара әрекеттесуінің жаңа формаларына ерекше назар аударылады.Мақалада электронды басылымдар әдеби мұраны сақтау және дамытуда маңызды рөл атқаратыны, оның кең таралуына ықпал етуі және оқырмандар мен авторлардың жаңа буынын шабыттандыратыны жайлы бірқатар тақырыптар қозғалады.

https://doi.org/10.48081/BYQM9418

2025

Выпуск 1

Блокчейн технологиясы жақында пайда болды, бірақ қауіпсіздік, сенімділік және ашықтық сияқты артықшылықтардың арқасында танымал болды. Блокчейн көбінесе экономикада, атап айтқанда криптовалюталармен жұмыс істеу үшін қолданылады деп саналады. Дегенмен, технология әртүрлі салаларда пайдалы болуы мүмкін. Мақала блокчейн технологиясына шолу жасауға, оның жұмыс істеуінің негізгі принциптерін және технологияны әртүрлі салаларда қолдану жолдарын зерттеуге арналған. Мақалада, блокчейн технологиясының пайда болу тарихын және әртүрлі активтерді есепке алуға арналған бүкіл әлемде таратылатын көп функционалды ақпараттық жүйе болып табылатын технология түсінігін қарастырамыз. Сондай-ақ негізгі артықшылықтарға талдау жүргізілді, олар мыналарды қамтиды: делдалдардың болмауы, енгізілген деректердің өзгермейтіндігі, сондай-ақ орталықсыздандыру және ақпараттың ашықтығы. Артықшылықтармен қатар блокчейн технологиясына тән бірқатар кемшіліктер анықталды. Жұмыс экономика мен қаржы секторында технологияларды пайдалану перспективаларын қарастырады. Бухгалтерлік есепте, есеп беруде, шоттарды салыстыруда және құн объектілерімен операцияларда блокчейн технологиясын қолдануға да тоқаталады. Экономикаға қатысы жоқ өмірдің әртүрлі салаларында технологияларды пайдалануға ерекше көңіл бөлінеді. Нәтижесінде, Қазақстанда және шетелде технологияны дамытудың перспективалық бағыттары анықталады.

https://doi.org/10.48081/QCLY5949

2025

Выпуск 1