Вестник Торайгыров университета
Серия: физика, математика и компьютерные науки
search Найти
ГЕНЕРАЦИЯ В ФОТОВОЗБУЖДАЕМЫХ ОРГАНИЧЕСКИХ ВОЛНОВОДНЫХ ЛАЗЕРАХ
Аннотация
В работе изложены принципы создания фотовозбуждаемых тонкопленочных органических волноводных лазеров. Созданы образцы лазеров на основе активного планарного волновода с лазерно-активной средой, состоящей из ПММА, допированного различными красителями: РМ-567, Нильский красный, РМ-597, Хромен3. Изучены их генерационные характеристики. Показана возможность реализации органического волноводного лазера с возбуждением от одного источника накачки, генерирующего несколько длин волн одновременно.
Автор
Е.Н. Тельминов
Т.А. Солодова
Ш.Т. Бердыбаева
А.Е. Курцевич
DOI
https://doi.org/10.48081/EMHR4123
Ключевые слова
лазер на красителе
планарный волновод
люминесценция
генерация
полиметилметакрилат
Год
2023
Номер
Выпуск 3
Для цитирования:
Е.Н. Тельминов, Т.А. Солодова, Ш.Т. Бердыбаева, А.Е. Курцевич ГЕНЕРАЦИЯ В ФОТОВОЗБУЖДАЕМЫХ ОРГАНИЧЕСКИХ ВОЛНОВОДНЫХ ЛАЗЕРАХ // Вестник Торайгыров университета Серия: физика, математика и компьютерные науки - 2023 - №3 - https://doi.org/10.48081/EMHR4123
Скопировано!
ТАУ-КЕН ЖЫНЫСТАРЫНЫҢ ҚАСИЕТТЕРІ МЕН ҚҰРЫЛЫМЫ
Аннотация
Мақалада тау жыныстарының шығу тегіне, олардың түрлеріне анықтамалар беріліп отыр. Жердің үстіңгі қабатындағы тас қабықты құраған тау жыныстары алғашқыда балқыған тұтқыр заттан қатайып пайда болған. Демек, ол тау жыныстарын құраған минералдар мен кристалдар да алғашқыда сол балқыған заттан пайда болған. Яғни, олар магмалық, метаморфтық, шөгінді жыныстар деп аталатын маңызды түрлерге жіктеледі және де тау кен жыныстарының негізгі физикалық қасиеттері мен құрылымы, құрамы туралы келтірілген. Тау кен жыныстары механикасында: кеуектілік, тығыздық, беріктік мен жыныстардың бұзылуы, деформациясы, серпімділік және акустикалық қасиеттері маңызды болғандықтан олар жайлы сипатталды. Тау кен жыныстарының осындай қасиеттері мен құрылымын зерттеу олардың физикалық және техникалық сипаттамаларын болжауға мүмкіндік береді. Және тау-кен жыныстарының қасиеттерін заманауи технологияларды пайдаланып есепті шығарудың жеңіл тәсілі ретінде «MathCad бағдарламасы» пайдаланылды. Заманауи технологияны пайдалана отырып тау-кен жыныстарының серпімділік қасиеттеріне анықтау үшін Mathcad бағдарламасы көмегімен есептеулер жүргізілді. Қолданып отырған Mathcad бағдарламасы сандық көрсеткіштерді компьютер арқылы шығару жолдарын көрсетеді және де нәтижесінде қума толқынның (Юнг модулінің) көрсеткіші шығарылды.
Автор
Бейсенбек А
Заурбекова Н
DOI
https://doi.org/10.48081/AFTI9636
Ключевые слова
механика, тау жыныстары, акустика, деформация, Mathcad бағдарламасы.
Год
2023
Номер
Выпуск 3
Для цитирования:
Бейсенбек А, Заурбекова Н ТАУ-КЕН ЖЫНЫСТАРЫНЫҢ ҚАСИЕТТЕРІ МЕН ҚҰРЫЛЫМЫ // Вестник Торайгыров университета Серия: физика, математика и компьютерные науки - 2023 - №3 - https://doi.org/10.48081/AFTI9636
Скопировано!
РАЗРАБОТКА МЕТОДИЧЕСКОГО ИНСТРУМЕНТАРИЯ УРОКОВ ПО ФИЗИКЕ С ПРИМЕНЕНИЕМ АКТИВНОГО ДИДАКТИЧЕСКОГО КОНТЕНТА
Аннотация
Исследование посвящено модернизации методического инструментария уроков физики в соответствии с дидактической концепцией когнитивого конструктивизма. Чем вызвана необходимость данного исследования? Актуальность темы исследования обусловлена тем, что в казахстанском образовании идет достаточно успешный переход от знаньевой парадигмы к компетентностной; от дидактической системы бихевиоризма к когнитивному конструктивизму. Эти преобразования ведут не только к обновлению содержания обучения, но и к необходимости изменения и модернизации методического инструментария учителей предметников, в том числе и учителей физики. Одним из основных в арсенале методического инструментария учителя является планирование уроков в различных формах. На эмпирическом этапе исследования были проанализированы, с точки зрения когнитивного конструктивизма, конспекты и планы уроков педагогов области по физике и даны методические реконмендации к ним. В результате были обнаружены противоречия между концептуальными конструктивистскими дидактическими основами рекомендаций и практической реализацией их в методическом инструментарие учителей-предметников. Исходя из этого была сформулирована проблема исследования: в практике школ существует острая необходимость преодоления, ошибочного формулирования с научной точки зрения дидактической концепции конструктивизма, методического инструментария уроков по физике. Цель исследования: разработка конструктивистского методического инструментария уроков физики по применению активного дидактического контента. Результаты исследования:1) дано теоретическое обоснование предложенному инструментарию; 2) дана научно-теоретическая интерпретация понятия «активный контент» в структуре когнитивного конструктивизма; 3) разработаны возможные образцы методического инструментария урока физики.
Автор
Жумабекова Гульден Сансызбаевна
Нурумжанова Куляш Алдонгаровна
DOI
https://doi.org/10.48081/YSKJ5064
Ключевые слова
когнитивная дидактика, конструктивистская дидактика, методическая система, активный контент обучения, технология урока физики, методический инструментарий урока, активный контент
Год
2023
Номер
Выпуск 2
Для цитирования:
Жумабекова Гульден Сансызбаевна, Нурумжанова Куляш Алдонгаровна РАЗРАБОТКА МЕТОДИЧЕСКОГО ИНСТРУМЕНТАРИЯ УРОКОВ ПО ФИЗИКЕ С ПРИМЕНЕНИЕМ АКТИВНОГО ДИДАКТИЧЕСКОГО КОНТЕНТА // Вестник Торайгыров университета Серия: физика, математика и компьютерные науки - 2023 - №2 - https://doi.org/10.48081/YSKJ5064
Скопировано!
The influence of graphene oxide on the photocatalytic activity of nanocomposite material
Аннотация
In this paper, is investigated the photocatalytic activity of a nanocomposite material based on titanium and graphene oxides. The sample was obtained by hydrothermal synthesis. The photoactalytic activity of nanocomposites was studied by the transient responce of the photoinduced current. Charge transfer resistances were also investigated using electrochemical impedance spectroscopy. Identification of nanocomposite materials was carried out using Raman and FTIR spectroscopy. This combination shows that there is a connection between the original components. Raman spectroscopy shows that the peaks obtained are characteristic of both titanium dioxide and graphene oxide. At the same time, the ID/IG ratio shows the reduction of graphene oxide during hydrothermal synthesis. And FTIR spectroscopy shows that there is a Ti-O-C bond below the 1000 cm-1 mode. The absorption ability also affects the increase in the photocurrent of the nanocomposite material. Absorption spectra show a shift to the long-wavelength region of light due to the transparency of graphene oxide in the visible region. The concentration of graphene oxide plays an important role in increasing the efficiency of the nanocomposite material. In this work, the concentration of the graphene oxide is equal to 7 wt% with respect to titanium dioxide.
Автор
A.Zh.Zhumabekov
DOI
https://doi.org/10.48081/UXBI7290
Ключевые слова
nanocomposite material
titanium dioxide
graphene oxide
hydrothermal synthesis
photocatalytic activity
Год
2023
Номер
Выпуск 2
Для цитирования:
A.Zh.Zhumabekov The influence of graphene oxide on the photocatalytic activity of nanocomposite material // Вестник Торайгыров университета Серия: физика, математика и компьютерные науки - 2023 - №2 - https://doi.org/10.48081/UXBI7290
Скопировано!
ДЕРЕКТЕРДІ ТАЛДАУДЫҢ СИПАТТАМАЛЫҚ СТАТИСТИКА ӘДІСІ МЕН МОДЕЛІ
Аннотация
Бұл мақалада, деректерге сипаттамалық талдау әдістерін қолдана отырып, зерттеу нәтижелерін ұсынуда орын алатын қателіктерге көңіл аудару арқылы, бұл қателіктерді болдырмау үшін қандай ережелерге сүйенген жөн? - деген сұрақ төңірегінде зерттеулер жүргізілді. Нәтижесінде, деректерді талдаудың сипаттамалық әдісімен талдау жасаудың концептуалды моделі ұсынылды. Жалпы алғанда, деректерге сипаттамалық талдау жасауда қарапайым математикалық формулалар қолданылғанымен, әртүрлі деректер үшін, олардан алынатын мақсатты нәтижелерге байланысты бұл формулалар бәріне бірдей қолданылмайды. Сондықтан, мақсатты нәтижелер анықталғаннан кейін, сол мақсатқа жету үшін қажетті ең тиімді жолдарды таңдау қажеттігі туындайды. Осыған орай, бұл мақалада, орта мәннің орнына – медиана және мода, стандартты ауытқуды қолдану, ал өзгерістердің динамикасын Стьюденттің t-критериі арқылы көрсету ұсынылып отыр. Сондай-ақ, ұсынылып отырған модель бойынша, сипаттамалық статистика әдісімен талдау жасау, өз ішінде деректер қорын қамтитын, үш блоктан тұрады: қандай да бір көрсеткішінің статистикалық мәліметтерін жинақтайтын – бастапқы деректер қоры; деректер массиві мен бағдарламалық құралдар арқылы математикалық өңдеулердің нәтижелері орналасқан – аралық деректер қоры; офис пакеттері – қорытынды деректер қоры. Мақалада, 6В06101-Информатика мамандығының түлегі Ж.Айсаұлының бітіру жұмысында алынған нәтижелер қолданылды.
Автор
Алимова Жанар Сагидуллаевна
Токжигитова Нұргүл Қайырбаевна
Токкожина Махаббат Алимовна
Айсаұлы Жәнібек
DOI
https://doi.org/10.48081/SKNV4152
Ключевые слова
деректерді талдау
сипаттамалық статистика
талдау әдісі
сипаттамалық талдау
деректер қоры
Год
2023
Номер
Выпуск 2
Для цитирования:
Алимова Жанар Сагидуллаевна, Токжигитова Нұргүл Қайырбаевна, Токкожина Махаббат Алимовна, Айсаұлы Жәнібек ДЕРЕКТЕРДІ ТАЛДАУДЫҢ СИПАТТАМАЛЫҚ СТАТИСТИКА ӘДІСІ МЕН МОДЕЛІ // Вестник Торайгыров университета Серия: физика, математика и компьютерные науки - 2023 - №2 - https://doi.org/10.48081/SKNV4152
Скопировано!
ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ ЦИФРЛЫҚ МОДЕРНИЗАЦИЯ
Аннотация
Авторлар мақалада Қазақстан Республикасының цифрлық жүйеге көшуі – елімізді жаңғыртуға бастайтын игі қадам екенін баяндайды. «Цифрлық жүйе», «цифрлық технологияларды енгізу» ұғымдарын талдайды. «Цифрлық Қазақстан» бағдарламасының басты мақсатын, негізгі бағыттарын және электрондық қызметтер көрсететін цифрлық орталықтардың жұмыс ауқымы қарастырады. Цифрлық жүйені қоғамдық өмірімізге енуі арқылы біз қазір уақытты үнемдей алатын болдық: теледидардың өзі бұрынғыдай антеннасы қисап, экрандағы көрсетілімнің сапасы төмендеп кетпейтін болды. Көптеген қызметтерді онлайн режимде қолданатын болдық. Коммунальдық төлемдерді, ақша аударымдарын мобильдік банкинг арқылы-ақ жүзеге асырып, тіпті такси шақырудың да, үйге тамаққа тапсырыс беріп алдыртудың әртүрлі сервистерін пайдаланатын болдық. «Цифрлық Қазақстан» бағдарламасының қазіргі қоғамдағы өміріміздегі басты жетістіктерінің бірі – қызмет көрсетудің сапасын жақсартады, еңбек өнімділігін дамытып, қазақстандықтардың тұрмысын, әл-ауқатын арттыруға мүмкіндік береді. Ақпарат пен коммуникация министрлігінің жетекшілігімен мемлекеттік қызметтерді цифрлық форматқа көшіру жұмыстарын нәтижелі түрде жүзеге асыруда. «Бір терезе» жүйесі бойынша қызмет көрсету жүзеге асырылуда. Өз кезегінде электрондық үкімет саласына үлкен өзгерістер енгізді. “eGov” электрондық үкімет порталы іске қосылды. Электрондық кілт арқылы құжаттарды қашықтықтан ресімдеу жұмыстары іске қосылды. Электрондық кілтпен жұмыс істеу негізінде уақытты үнемдеу, құжаттарды қашықтықтан ресімдей алу қызметтеріне қол жеткізді. «Электрондық қызмет орталығында» биометриялық параметрлер негізінде мемлекеттік қызметтерді пайдалануға мүмкіндік беретін пилоттық жоба іске қосылды. Енді қызметті пайдаланушылар ХҚО-лар мен электрондық үкіметтің қызметтерін онлайн режимде кеңінен пайдалануға жол ашты. Бағдарламаның «ХҚО» орталығында жүзеге асырылу барысын талдап, тиімді жақтары мен әлсіз жақтарын талдайды. Электрондық кілт арқылы ақпарат тасымалдау барысында киберқауіпсіздікті арттырудың тиімді жолын ұсынады.
Автор
Тастемирова Г. А.,
Наралиева.Р. Т
Тилеужанова Г. Т.
DOI
https://doi.org/10.48081/ZIYD3333
Ключевые слова
жаңғырту, мемлекет
электронды кілт
ақпарат тасымалдау
Год
2023
Номер
Выпуск 2
Для цитирования:
Тастемирова Г. А., , Наралиева.Р. Т, Тилеужанова Г. Т. ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ ЦИФРЛЫҚ МОДЕРНИЗАЦИЯ // Вестник Торайгыров университета Серия: физика, математика и компьютерные науки - 2023 - №2 - https://doi.org/10.48081/ZIYD3333
Скопировано!
МЕКТЕПТЕ ИНФОРМАТИКАНЫ ОҚУ КЕЗІНДЕ ЦИФРЛЫҚ ҚҰЗЫРЕТТІЛІКТІ ҚАЛЫПТАСТЫРУ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ
Аннотация
Бұл мақаланың мақсаты-ақпараттық-цифрлық құзыреттілік ұғымын, оның әртүрлі анықтамаларын, сондай-ақ мектепте информатиканы оқу кезінде осы құзыреттілікті қалыптастыру ерекшеліктерін қарастыру. Мақалада цифрлық құзыреттілік ақпараттық технологиялардың негізгі компоненттерін білу мен түсінуді, әртүрлі бағдарламалық жасақтамамен жұмыс істей білуді және ақпаратпен жұмыс істеуге байланысты этикалық және әлеуметтік мәселелерді түсінуді қамтитыны сипатталған. Оқушылардың цифрлық құзыреттіліктерін қалыптастыру үшін белсенді және интерактивті педагогикалық технологиялар сияқты әртүрлі әдістемелік тәсілдер мен әдістемелік құралдарды қолдануға болады. Сондай-ақ оқушылар ақпаратпен жұмыс істеудің практикалық дағдыларын алуы үшін оқу процесінде заманауи бағдарламалық құралдар мен технологияларды пайдалану маңызды. Сонымен қатар, мақалада цифрлық құзыреттілікті қалыптастыруға байланысты оқушылардың кәсіби бейімделу мәселелері талқыланады. Мақалада мектептер оқушыларға болашақ мансаптары мен өміріне пайдалы болатын цифрлық дағдылар мен құзыреттіліктерді дамытуға мүмкіндік беруі керек делінген. Осылайша, мақала мектептегі информатика сабағында оқушылардың цифрлық құзыреттіліктерін дамытудың маңыздылығын сипаттайды, сонымен қатар осы құзыреттіліктерді қалыптастырудың әдістемелік тәсілдері мен құралдарын ұсынады. Бұл тақырып біздің қазіргі цифрлық дәуірімізде маңызды және өзекті болып табылады және мақала мұғалімдерге де, студенттерге де, балаларына көмектескісі келетін ата-аналарға да пайдалы болуы мүмкін.
Автор
Л.М.Кыдыралина
М.А.Оңдасынов
DOI
https://doi.org/10.48081/IFJK2365
Ключевые слова
негізгі құзыреттер
әдістемелік құралдар
әдістемелік тәсілдер
бағдарламалық қамтамасыз ету
aқпараттық технологиялар
информатика
Год
2023
Номер
Выпуск 2
Для цитирования:
Л.М.Кыдыралина, М.А.Оңдасынов МЕКТЕПТЕ ИНФОРМАТИКАНЫ ОҚУ КЕЗІНДЕ ЦИФРЛЫҚ ҚҰЗЫРЕТТІЛІКТІ ҚАЛЫПТАСТЫРУ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ // Вестник Торайгыров университета Серия: физика, математика и компьютерные науки - 2023 - №2 - https://doi.org/10.48081/IFJK2365
Скопировано!
SOME REMARKS ON THE PRINCIPLES OF SAINT
Аннотация
The validity of the generalized Hooke's law is checked by the relations obtained from the solution of the boundary value problem of the equilibrium of the cylinder, the boundary conditions on the basis of which are simplified on the basis of the narrowed and general principles of Saint-Venant. However, these relations are not a generalized Hooke's law, but the kind in which these principles are invisibly present. With this in mind, they should be called Hooke–Saint-Venant relations. In this light, the deviation of experimental data from these relations should be discussed not as a deviation from the generalized Hooke's law, but from its simplified form by the principles of Saint-Venant. The ratios turned out to be inconsistent, the experimental points are not located in the way they envisage. This, it would seem, is the end of the question. But no, the load-strain diagram has gained independence. Based on the assumption, as shown in this paper, it began to be considered as an experimentally determined physical law. The real deformation, as shown, cannot be explained at all by expressions (4), according to which the parts of the body do not interact with each other at all. But the acceptance of this assumption has become fixed – the tense state must necessarily be uniaxial.
Автор
T. B. Duishenaliyev
V. G. Moskvin
DOI
https://doi.org/10.48081/QDKY2459
Ключевые слова
Saint-Venant principle
Hooke–Saint-Venant relation
Hooke's law
deformation
, mechanics of deformable body
Год
2023
Номер
Выпуск 2
Для цитирования:
T. B. Duishenaliyev, V. G. Moskvin SOME REMARKS ON THE PRINCIPLES OF SAINT // Вестник Торайгыров университета Серия: физика, математика и компьютерные науки - 2023 - №2 - https://doi.org/10.48081/QDKY2459
Скопировано!
ЦИФРЛЫҚ САЙЛАУ ЖҮЙЕСІ МӘСЕЛЕСІНІҢ ҚАҒИДАЛАРЫН ТАЛДАУ: ШЕТЕЛДІК ТӘЖІРИБЕ
Аннотация
Бұл мақалада Чех мемлекетінің цифрлық дауыс беру жүйесінің мәселелері шетелдік тәжірибеден алынып қарастырылды. Электрондық мемлекеттік қызметтерді пайдаланудың салыстырмалы талдауы жүргізілді. Электронды үкіметке енгізілген мемлекеттік қызметтер көрсетілді. Зерттеу мемлекеттік басқару мен жергілікті өзін-өзі басқару, цифрлық қызметтерді көрсетудегі негізгі айырмашылықтары анықталды. Сайлау форматына ауысу кезінде ықтимал тәуекелдердің мысалдары келтірілді. Кейбір Еуропа елдері үшін экономикалық талдауға сүйене отырып, мемлекеттердегі электронды сайлаудың одан әрі даму барысына әсер еткен негізгі факторлар талданып, дауыс берудің нәтижелері көрсетілді. Экономикалық тұрғыдан алғанда, электрондық сайлауды енгізу бастапқыда қымбатқа түседі деген қорытындыға келді, бірақ ұзақ мерзімді сайлау үдерістерін оңтайландыруға болады және егер бұл нұсқа азаматтарға айтарлықтай таратылса, мемлекеттік басқаруға да, уақыт үнемделуі мүмкін деген ойға келді. Әртүрлі мемлекеттің нәтижесіне сүйене келе Эстонияның бір жеке бюллетеннің құны туралы мәліметтері негізінде, оның қалай берілгеніне байланысты қол жеткізілді. Нәтижесінде электрондық-дауыс беру жүйесін пайдалана отырып берілген дауыс басқа нұсқалармен салыстырғанда ең арзаны болып саналды. Сонымен қатар алдымен, дауыстарды санаудағы қателіктерді азайту, сайлауды дайындау және өткізу шығындарын азайту, өскелең ұрпақты сайлауға тарту және сайлаушылардың келуін арттыру болып табылды.
Автор
А.М.Джумагалиева1
Ә.Е.Көксеген
DOI
https://doi.org/10.48081/QNFY8975
Ключевые слова
электрондық бланк, электрондық үкімет, онлайн, сандық қолтаңба, сайлау, онтайландыру,электрондық дауыс беру
Год
2023
Номер
Выпуск 2
Для цитирования:
А.М.Джумагалиева1, Ә.Е.Көксеген ЦИФРЛЫҚ САЙЛАУ ЖҮЙЕСІ МӘСЕЛЕСІНІҢ ҚАҒИДАЛАРЫН ТАЛДАУ: ШЕТЕЛДІК ТӘЖІРИБЕ // Вестник Торайгыров университета Серия: физика, математика и компьютерные науки - 2023 - №2 - https://doi.org/10.48081/QNFY8975
Скопировано!
АЛГОРИТМ ДЛЯ ИНВЕНТАРИЗАЦИИ И УПРАВЛЕНИЯ ЗАПАСАМИ.
Аннотация
Управление запасами является важным элементом любого бизнеса. Это процесс, который требует постоянного мониторинга и анализа, чтобы оптимизировать уровень запасов и минимизировать связанные с ними затраты. Однако, несмотря на его важность, многие компании сталкиваются с проблемами в управлении запасами, такими как необходимость влиять на изменения спроса на рынке, неэффективное управление производственными процессами и управление возвращаемыми товарами. Для оптимизации процесса управления запасами многие компании обращаются к методам рентабельного управления. Один из таких методов – аудит оборудования. Он заключается в том, чтобы периодически проводить проверку оборудования и инвентаризацию запасов. Это помогает выявить недостатки в процессе управления запасами, а также позволяет сократить затраты на их управление. Применение алгоритма при проведении аудита оборудования делает процесс менее трудоемким для сотрудников, которые участвуют в инвентаризации и менеджменте запасов. Этот алгоритм помогает более точно определить уровень запасов, необходимых для удовлетворения потребностей производства и минимизации затрат. Использование методов рентабельного управления запасами, таких как аудит оборудования и соответствующие алгоритмы, может помочь компаниям повысить эффективность своих производственных процессов и снизить затраты на управление запасами. Это также может уменьшить риски, связанные с управлением запасами, и помочь компаниям более точно прогнозировать будущий спрос на их продукцию
Автор
Мурат Райхан
Надиров Нуртас
DOI
https://doi.org/10.48081/PQOS8598
Ключевые слова
управление запасами,
инвентаризация
автоматизация бизнес процесса
аудит оборудования
алгоритм
затраты
Год
2023
Номер
Выпуск 2
Для цитирования:
Мурат Райхан , Надиров Нуртас АЛГОРИТМ ДЛЯ ИНВЕНТАРИЗАЦИИ И УПРАВЛЕНИЯ ЗАПАСАМИ. // Вестник Торайгыров университета Серия: физика, математика и компьютерные науки - 2023 - №2 - https://doi.org/10.48081/PQOS8598
Скопировано!