Вестник Торайгыров университета
Серия: физика, математика и компьютерные науки
search Найти
МОДИФИКАЦИИ ПОВЕРХНОСТИ ХРОМНИКЕЛЕВОЙ СТАЛИ МЕТОДОМ ЭЛЕКТРОЛИТНО-ПЛАЗМЕННОГО АЗОТИРОВАНИЯ
Аннотация
Электролитно-плазменное азотирование - это привлекательное решение для химико-термической обработки, используемое для улучшения свойств поверхности стали путем осуществления насыщение азотом. Этот метод широко применяется для стали и сплавов на основе железа, работающих в различных условиях эксплуатации. В данной работе с использованием технологии жидкофазного плазменного азотирования был получен азотированный слой на поверхности стали 40ХН в электролите. В качестве объекта исследования была выбрана конструкционная легированная сталь 40ХН. Для проведения ЭПА был выбран электролит на основе карбоната натрия и карбамида. Выбор карбамида связан с тем, что данное вещество является источником азота и углерода, а также характеризуется дешевизной и экологической безопасностью. Микроструктуру и фазовый состав азотированного слоя исследовали и анализировали с использованием сканирующей электронной микроскопии (SEM) и рентгеновской дифракции (XRD). Исследование показало, что после электролитно-плазменного азотирования формируются многослойные диффузионные слои. В поверхностном слое образуется оксидно-нитридная зона толщиной 25-30 мкм, содержащая нитрид железа Fe2N и оксид железа Fe3O4. Под этой зоной расположен нитридно-мартенситный подслой. Далее следует третья зона внутреннего азотирования.
Автор
З. А. Сатбаева
А. К. Сейтханова
Н. Бердимуратов
Д. Р. Байжан
А. Маулит
DOI
https://doi.org/10.48081/APQK7834
Ключевые слова
электролитно-плазменное азотирование
сталь
структура
электролит
карбамид
Год
2024
Номер
Выпуск 3
Для цитирования:
З. А. Сатбаева, А. К. Сейтханова, Н. Бердимуратов, Д. Р. Байжан, А. Маулит МОДИФИКАЦИИ ПОВЕРХНОСТИ ХРОМНИКЕЛЕВОЙ СТАЛИ МЕТОДОМ ЭЛЕКТРОЛИТНО-ПЛАЗМЕННОГО АЗОТИРОВАНИЯ // Вестник Торайгыров университета Серия: физика, математика и компьютерные науки - 2024 - №3 - С. 102 – 112. https://doi.org/10.48081/APQK7834
Скопировано!
ОСОБЕННОСТИ ПРАКТИЧЕСКОГО ПРИМЕНЕНИЯ СИСТЕМЫ ПРОВЕРКИ ПОСЕЩАЕМОСТИ СТУДЕНТОВ ПОСРЕДСТВОМ QR КОДА
Аннотация
В статье описывается система проверки посещаемости студентов с использованием QR-кодов, которая представляет собой инновационное решение для повышения эффективности и точности учета посещаемости в учебных заведениях. В основе данной системы лежит установка турникетов на входах и выходах зданий университета (либо иного учебного заведения), через которые студенты проходят, сканируя QR-код с помощью специального мобильного приложения, созданного с использованием NetMAUI и языка C#. При этом данные о времени входа и выхода автоматически сохраняются на сервере, что обеспечивает надежный и точный контроль посещаемости. Инновационность данной системы заключается в минимизации человеческого фактора и предотвращении ошибок, связанных с ручным учетом. Постоянно обновляемые QR-коды и индивидуальные аккаунты студентов направлены на минимизирование риска мошенничества и предотвращение входа посторонних лиц на территорию учебного заведения, что повышает уровень безопасности. В статье также подробно рассматриваются особенности внедрения данной технологии, включая этапы разработки и интеграции программного обеспечения, установки турникетов, обучение персонала и пользователей, а также возможные технические трудности. Описаны ключевые преимущества системы, такие как экономия времени на обработку данных, снижение административной нагрузки и повышение общей эффективности управления учебным процессом. В заключение статьи приводится оценка экономической целесообразности и потенциальные перспективы дальнейшего развития и масштабирования технологии.
Автор
М. А. Байжарикова
З. К. Айтбаева
М. Б. Тлебаев
Р. Р. Ахметшин
DOI
https://doi.org/10.48081/UGDR8496
Ключевые слова
цифровизация
информационные технологии
QR-коды
мобильное приложение
проверка посещаемости
базы данных
турникеты
Год
2024
Номер
Выпуск 2
Для цитирования:
М. А. Байжарикова, З. К. Айтбаева, М. Б. Тлебаев, Р. Р. Ахметшин ОСОБЕННОСТИ ПРАКТИЧЕСКОГО ПРИМЕНЕНИЯ СИСТЕМЫ ПРОВЕРКИ ПОСЕЩАЕМОСТИ СТУДЕНТОВ ПОСРЕДСТВОМ QR КОДА // Вестник Торайгыров университета Серия: физика, математика и компьютерные науки - 2024 - №2 - С. 5 – 16. https://doi.org/10.48081/UGDR8496
Скопировано!
ОҚУ ҮРДІСІНДЕ ФИЗИКА ПӘНІ БОЙЫНША ЭЛЕКТРОНДЫҚ ОҚУ ҚҰРАЛЫН ӘЗІРЛЕУДІҢ ЖӘНЕ ОНЫ ҚОЛДАНУДЫҢ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ
Аннотация
Қазіргі уақытта гипермәтіндік түрдегі электрондық оқулықтарды әзірлеу және оларды оқу процесіне енгізу үрдісі белсенді сипатқа ие болуда. Көптеген жұмыстарға қарамастан электронды оқулықтарды пайдалана отырып оқыту технологиясы әлі де жетік меңгерілмеді. Толық электронды оқулық – бұл жай ғана баспа басылымының цифрланған нұсқасы емес, ол техникалық құралдардың тұтас кешені – мәтінді, дыбысты, бейнені, графиканы және анимацияны біріктіруге мүмкіндік беретін өнім, сол себепті электронды оқулықтарды пайдалана отырып оқытуға көшудің артықшылықтары жетерлік. Физикадан электрондық оқулықтарды қолдану басқа пәндерге қарағанда ерекше орын алады, өйткені электрондық оқулықтың көмегімен көптеген құбылыстарды көрнекі түрде түсіндіру мүмкіндігі туындайды, сонымен қатар білім алушыларға әр теориялық бөлімнен кейін практикалық тапсырмалар мен зертханалық жұмстарды, өзін-өзі бақылауға арналған тест тапсырмаларын орындауға, оқулықтағы ақпаратты іздеу жүйесін, интернетте орналастырылған әртүрлі мәліметтерге сілтемелерді жасау мүмкіндігі туындайды. Компьютерлік анимацияны пайдалану күрделі графиктерді, диаграммаларды және макро-микроәлем құбылыстарын визуализациялауға мүмкіндік береді, ал бұл қарапайым оқулықтарды пайдалану кезінде мүмкін емес. Осының арқасында оқу процесі студенттер үшін қызықты және есте қалатындай болады, бұл білім алушылардың материалды меңгеруіне жақсы әсер етеді. Мақалада авторлар iSpring Suite бағдарламасы арқылы жасалған «Кванттық физика» курсы үшін электронды оқу құралын жасау және пайдалану тәжірибесімен бөліседі.
Автор
Исимова Б. Ш.
Абдульмаликова Ж. М.
DOI
https://doi.org/10.48081/ZTIC4673
Ключевые слова
білім алу, электронды оқулық, оқу процесін белсендіру, білім сапасын арттыру, білім беруді даралау
Год
2024
Номер
Выпуск 2
Для цитирования:
Исимова Б. Ш., Абдульмаликова Ж. М. ОҚУ ҮРДІСІНДЕ ФИЗИКА ПӘНІ БОЙЫНША ЭЛЕКТРОНДЫҚ ОҚУ ҚҰРАЛЫН ӘЗІРЛЕУДІҢ ЖӘНЕ ОНЫ ҚОЛДАНУДЫҢ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ // Вестник Торайгыров университета Серия: физика, математика и компьютерные науки - 2024 - №2 - https://doi.org/10.48081/ZTIC4673
Скопировано!
МОБИЛЬДІ ҚОСЫМШАНЫ ӘЗІРЛЕУ КЕЗІНДЕ PYTHON МҮМКІНДІКТЕРІ
Аннотация
Қазіргі заманда әрбір әзірлеуші Python тілінде мобильді немесе веб-қосымшада жұмыс істеу қажеттілігіне тап болуы мүмкін. Python тілінде мобильді құрылғыларға арналған кіріктірілген құралдар жоқ, дегенмен мобильді қосымшаларды құруға болатын пакеттер бар. Python бағдарламалау тілі бағдарламалау тілдерінің арасында бірінші орынды алады. Оның бірден-бір себебі – әлемдік деңгейдегі қосымшаларды құруға арналған керемет кітапханалық қолдаудың болуы. Осындай кітапханалардың бірі – Python-дағы Kivy, ол кросс-платформалық кітапхана болып табылады және көп сенсорлы қосымшаларды жасау үшін қолданылады. Бұл мақаланың басты мақсаты – Python кросс-платформалық тілде мобильді қосымшаны құру мүмкіндігін көрсету. Өйткені Python әдетте дерекқорлармен жұмыс істейді. Сол себепті тілдің жалпы кітапханалары арқылы мобильді қосымшаны құру мүмкіндігі көрсетілген. Мақалада кросс-платформалық қосымшалар сияқты мобильді қосымшаны әзірлеу кезінде Python мүмкіндігінің нұсқалары қарастырылады. Python тілін әзірлеу ортасының теориялық жағы да сипатталады. Мақалада Python бағдарламалау тіліне шолу жасалады және де Kivy фреймворктың артықшылықтары мен кемшіліктері қарастырылады. Python тілінің мобильді қосымша әзірлеу мүмкіндігіне 112 корреспонденттердің сауалнамасы, Python тіліне SWOT талдау нәтижелері мен салыстырмалы талдау нәтижелері бойынша талданады. Kivy фреймворкін қолдана отырып, Python бағдарламалау тілінде кросс-платформаны әзірлеу мүмкіндігі қарастырылады.
Автор
Куватов Алиаскар Аспандиярович
Куватова Бахыт Нурумхановна
DOI
https://doi.org/10.48081/NPYU3254
Ключевые слова
қосымшаларды әзірлеу
Kivy фреймворк
кросс-платформалық қосымша
Python тілі
операциялық жүйелер
Год
2024
Номер
Выпуск 2
Для цитирования:
Куватов Алиаскар Аспандиярович, Куватова Бахыт Нурумхановна МОБИЛЬДІ ҚОСЫМШАНЫ ӘЗІРЛЕУ КЕЗІНДЕ PYTHON МҮМКІНДІКТЕРІ // Вестник Торайгыров университета Серия: физика, математика и компьютерные науки - 2024 - №2 - https://doi.org/10.48081/NPYU3254
Скопировано!
Архитектуры нейронных сетей для распознавания лиц
Аннотация
Распознавание лиц является важной технологией, которая имеет множество применений, включая мониторинг посещаемости. В последние годы нейронные сети стали доминирующим подходом к распознаванию лиц, предлагая высокую точность и гибкость. Однако существует множество различных архитектур нейронных сетей для распознавания лиц. В этой статье исследуются компромиссы между тремя популярными архитектурами нейронных сетей для распознавания лиц в контексте систем мониторинга посещаемости. Исследование углубляется в сильные и слабые стороны сверточных нейронных сетей, FaceNet и сиамских сетей, анализируя их эффективность в решении таких факторов, как вычислительные ресурсы и доступность данных. Анализируя их возможности и ограничения, статья призвана осветить оптимальный архитектурный выбор для конкретных приложений, будь то приоритет высокой точности, эффективности использования ресурсов или устойчивости к изменениям в позе и освещении. Работа изучает сложную среду архитектур распознавания лиц, предлагая тонкое понимание их пригодности для мониторинга посещаемости на основе различных ограничений и желаемых результатов и направлена на то, чтобы предоставить технологическим архитекторам информацию, необходимую для принятия обоснованных решений при выборе архитектуры, которая лучше всего соответствует их конкретным потребностям.
Автор
Бейсенов М.К.
Токжигитова Н.К.
DOI
https://doi.org/10.48081/KUPZ3280
Ключевые слова
распознавание лиц
мониторинг посещаемости
архитектуры нейронных сетей
сверточные нейронные сети
сиамские сети
Год
2024
Номер
Выпуск 2
Для цитирования:
Бейсенов М.К., Токжигитова Н.К. Архитектуры нейронных сетей для распознавания лиц // Вестник Торайгыров университета Серия: физика, математика и компьютерные науки - 2024 - №2 - https://doi.org/10.48081/KUPZ3280
Скопировано!
Көлік жүргізушілерін оқытуда цифрлық технологияларды пайдалану
Аннотация
Веб-сайттар әртүрлі білім беру ресурстарына қол жеткізуді қамтамасыз ететін көлік жүргізушілерін оқыту процесінің ажырамас бөлігіне айналды. Олар әр түрлі кезеңдерде икемділік пен ыңғайлылықты қамтамасыз ететін онлайн курстар, тесттер және көптеген оқу материалдарды ұсынады. Интерактивті платформалар білім алушыларға өзекті ақпаратқа, жол қозғалысы заңдары мен реттеулеріне қол жеткізуге мүмкіндік береді. Сонымен қатар, веб-сайттар тәжірибе алмасу мүмкіндігін, тақырыптарды талқылауға арналған форумдарды және көлік жүргізу дағдыларын жақсартуға арналған кеңестерді ұсынады. Бұл болашақ жүргізушілер үшін қол жетімді және кең ауқымды ресурстармен қамтамасыз ете отырып, дәстүрлі оқыту әдістерін толықтырады. Көлік жүргізушілерін даярлау кезінде веб-сайттарды пайдалану білім беру саласындағы технологиялардың тиімді заманауи қолданылуын көрсетеді және осы саладағы мамандарды даярлау сапасын жақсартады. Бұл мақаланың басты мақсаты – веб-ресурстардың жүргізушілерді оқыту процесіне тиімділігі мен әсерін қарастыру. Мақалада жүргізушілерді оқыту процесін жақсартудағы онлайн ресурстардың әлеуеті қарастырылады және көрсетіледі. Мақалада жүргізушілерге арналған веб-сайттағы курс ұзақтығы, бағасы және қарастырылатын тақырыптар туралы 102 корреспонденттердің сауалнамасы және SWOT талдау нәтижелері мен салыстырмалы талдау нәтижелері бойынша талданады. Кілтті сөздер: веб-сайт әзірлеу, жол жүру ержелері, жүргізушілерді оқыту, білім беру, заманауи технологиялар.
Автор
Ә. И. Баязит
Н. Н. Дюсенгазина
Ж. С. Алимова
DOI
https://doi.org/10.48081/HMQR2996
Ключевые слова
веб-сайт әзірлеу
жол жүру ержелері
жүргізушілерді оқыту
білім беру
заманауи технологиялар
Год
2024
Номер
Выпуск 2
Для цитирования:
Ә. И. Баязит, Н. Н. Дюсенгазина, Ж. С. Алимова Көлік жүргізушілерін оқытуда цифрлық технологияларды пайдалану // Вестник Торайгыров университета Серия: физика, математика и компьютерные науки - 2024 - №2 - https://doi.org/10.48081/HMQR2996
Скопировано!
САНДАРДЫҢ ЕКІЛІК ЖҮЙЕСІ АРҚЫЛЫ ҰЛЫ ДАЛАНЫҢ БАЙЫРҒЫ ТОҒЫЗҚҰМАЛАҚ ТЕКТЕС КӨНЕ ЕСЕПТЕРІН МАТЕМАТИКАЛЫҚ ӘДІСПЕН ШЕШУ
Аннотация
Мақалада «Тоғызқұмалақ: Math Challenge» – қазақтың ежелгі тоғызқұмалақ ойынына негізделген қызықты стратегиялық ойыны зерттелген. Тоғызқұмалақ – өткен ғасырларда түркі халықтарында кеңінен тараған ойын. Ұлттық құндылықтарды спорттық ойындар арқылы жастардың бойына сіңіру әлем бойынша маңызды орынға ие. Сондықтан, мақалада қазақ халқының тұрмыс-тіршілігіне сейкес пайда болған байырғы көне логикалық ойын есептерін қазіргі заман ғылыми талаптарына сай шешілу жолдары ұсынылып отыр. Бірегей нұсқада - ойыншылар оңтайлы қозғалыстар жасау үшін математикалық алгоритмдерді қолданатын қарсыласпен кездеседі. Ойыншылар өздерінің математикалық білімі мен стратегиялық дағдыларын тақтадан тастарды жинау және қарсыласын тонау үшін пайдалануы керек. Бірегей ережелер мен қиындық деңгейін бейімдеу мүмкіндігі ойынды барлық жастағы және математикалық деңгейдегі ойыншылар үшін қызықты етеді. Қазақтың ежелгі дәстүрлері әлеміне еніп, математикалық ұғымдарды меңгеру арқылы осы қызықты математикалық тапсырманы жеңу үшін стратегиялық дағдыларды дамытатың жолдар қарастырылған. Бұл ойын адамның ойлау, талдау қабілетін дамытатын есепке құралған. Тоғызқұмалақ тектес ойын есептері жан-жақты қарастырылып, компьютер көмегімен статистикалық ұтыс алгоритмі мен ұтыс жиілігі анықталды. Қойшылардың құмалақ ойыны қазіргі тоғызқұмалақ ойынының алғышарттары екені көрсетілді.
Автор
С.А.Алтынбек, С.Қ.Бургумбаева, У.Қ.Турусбекова, Б.С.Нуримов
DOI
https://doi.org/10.48081/MDXB5705
Ключевые слова
Түйінді сөздер: құмалақ есептері, тоғызқұмалақ, алгоритм, екілік жүйе, ондық жүйе, Ұлы Дала есептері, статистикалық есептеу
Год
2024
Номер
Выпуск 2
Для цитирования:
С.А.Алтынбек, С.Қ.Бургумбаева, У.Қ.Турусбекова, Б.С.Нуримов САНДАРДЫҢ ЕКІЛІК ЖҮЙЕСІ АРҚЫЛЫ ҰЛЫ ДАЛАНЫҢ БАЙЫРҒЫ ТОҒЫЗҚҰМАЛАҚ ТЕКТЕС КӨНЕ ЕСЕПТЕРІН МАТЕМАТИКАЛЫҚ ӘДІСПЕН ШЕШУ // Вестник Торайгыров университета Серия: физика, математика и компьютерные науки - 2024 - №2 - https://doi.org/10.48081/MDXB5705
Скопировано!
ҚОС САНДАР АЛГЕБРАСЫ ЖӘНЕ ҚОЛДАНУ ӘДІСТЕМЕЛЕРІ
Аннотация
Бұл мақалада қос сандар ұғымы қарастырылады. Қос сандар алгебрасына тән негізгі қасиеттері мен бірқатар көріністері (алгебралық, тригонометриялық, көрсеткіштік және матрицалық) анықталады. Бұл мәліметтер мүмкіндігінше оның геометриялық құрылымын ашуға тікелей байланысты болады. Сонымен қатар комплекс сан мен қос сандар (гиперболалық комплекстік) арасындағы көптеген ұқсастықтар көрсетілді. Қос сандар гиперболалық сандар жүйесінің ішкі жиыны ретінде қарастырылады. Қос сандар алгебрасы құрылды және нөлдік бөлгіштері анықталды. Нөлдік бөлгіштердің геометриялық және физикалық табиғаты түсіндірілді. Қос айнымалының қос мәнді функцияларын зерттеу мақсатында Эйлер формуласы толықтай қорытылып шығарылды. Қос айнымалы голоморфты (аналитикалық, регуляр) функциялар класы үшін Коши-Риман шарттары анықталды. Геометриялық тұрғыдан қос сан 2D жазықтықта вектор ретінде қарастырылуы мүмкін. Алайда қос санның „нормасы“ нақты сан ретінде анықталмауы да және сондай-ақ нөлге тең болуы да мүмкін. Сондықтан қос сандардың сәйкес векторларының арасында изотропты деп аталатын ортгональ векторлар пайда болады. Одан әрі изотропты базистегі қос сандар алгебрасы мен аналитикалық сұрақтар баяндалады. Мақалада қос сандар алгебрасының теориясы гиперболалық типтегі сызықтық дифференциалдық теңдеулер жүйесінің жалпы шешімін табуға қолданылды.
Автор
Сағындықов Б. Ж.
Бимұрат Ж.
DOI
https://doi.org/10.48081/RIUV6218
Ключевые слова
қос сандар
гиперболалық сандар жүйесі
Эйлер формуласы
Коши-Риман шарттары
голоморфты функция
Год
2024
Номер
Выпуск 2
Для цитирования:
Сағындықов Б. Ж., Бимұрат Ж. ҚОС САНДАР АЛГЕБРАСЫ ЖӘНЕ ҚОЛДАНУ ӘДІСТЕМЕЛЕРІ // Вестник Торайгыров университета Серия: физика, математика и компьютерные науки - 2024 - №2 - https://doi.org/10.48081/RIUV6218
Скопировано!
Трансдисциплинарлық когнитивтік принциптер негізінде математика және физика пәнін оқытудың тиімділігін арттыру технологиясын әзірлеу
Аннотация
Мақала Қазақстан оқушыларының физика-математикалық дайындығының тиімділігі мен сапасын арттыру қажеттілігінің өзекті мәселесіне арналған. Осы мәселе бойынша ғылыми әдебиеттерді зерделеу және Павлодар өңірі мектептерінің нақты тәжірибесіндегі проблеманың жай-күйін зерделеу негізінде авторлар гипотезаны тұжырымдады: мектепте физика мен математиканы оқудың тиімділігін арттыру үшін математика, физика пәндерінің және олардың ғылым мен техникадағы пәнаралық байланыстарының өсіп келе жатқан рөлін ескеретін қазіргі заманғы дидактикалық ресурс ретінде пәнаралық тәсілді қолдану қажет. орта мектептер мен жоғары оқу орындарының нақты тәжірибесіндегі бұл рөлді жете бағаламау.
Автор
Косыбаева А.К.
Нурумжанова К.А.
DOI
https://doi.org/10.48081/NLEN3960
Ключевые слова
когнитивті технология, пәнаралық тәсіл, оқыту технологиясы, дидактикалық мазмұн, физиканы зерттеу әдістемесі, Математиканы оқыту әдістемесі, пәнаралық байланыс
Год
2024
Номер
Выпуск 2
Для цитирования:
Косыбаева А.К., Нурумжанова К.А. Трансдисциплинарлық когнитивтік принциптер негізінде математика және физика пәнін оқытудың тиімділігін арттыру технологиясын әзірлеу // Вестник Торайгыров университета Серия: физика, математика и компьютерные науки - 2024 - №2 - https://doi.org/10.48081/NLEN3960
Скопировано!
ABOUT RESEARCH OF PHYSICAL AND TECHNOLOGICAL PROPERTIES OF COMPOSITE MATERIALS BASED ON ALUMINUM
Аннотация
This article discusses aluminum-based composite materials and its use in the technological process. The production of alloys and composite materials based on aluminum with specified physical, chemical and mechanical-technological characteristics is one of the key tasks of modern materials science. The properties of these materials depend on the purity and structure of the aluminum. There are numerous data on the thermodynamic properties of aluminum alloys, but they often differ due to differences in testing methods and purity of materials. Modern analysis methods, such as optical emission spectral analysis (OESA), allow achieving high accuracy and compliance with international standards. OESA is fast, highly accurate, has low detection limits and simple sample preparation. The Spectral Laboratory of State Unitary Enterprise "TalCo" carried out studies that confirmed the effectiveness of OESA for the analysis of aluminum alloys, providing high accuracy and reliability of the data necessary to improve the performance characteristics of materials, improve the quality, availability and expand their use in various industries.
Автор
M.B. Akramov
DOI
https://doi.org/10.48081/WRAL2534
Ключевые слова
thermodynamic properties
microstructure
spectral analysis
emission spectrum
phase inclusions
Год
2024
Номер
Выпуск 2
Для цитирования:
M.B. Akramov ABOUT RESEARCH OF PHYSICAL AND TECHNOLOGICAL PROPERTIES OF COMPOSITE MATERIALS BASED ON ALUMINUM // Вестник Торайгыров университета Серия: физика, математика и компьютерные науки - 2024 - №2 - https://doi.org/10.48081/WRAL2534
Скопировано!